Homilie

Tegenover het sluimerend pessimisme van Prediker staat het optimisme van Paulus in zijn brief aan de christenen van Kolosse. Hij steunt op het nieuwe dat Christus ons brengt. Tegenover Prediker die beweert dat er niets nieuws is onder de zon, staat de oproep om ons te bekleden met de nieuwe mens (Kol. 3,10). Wij kunnen tot nieuw leven komen door ons te laten raken door de wonden van mensen. Het leven van de onlangs overleden Jean Vanier en zijn inzet voor de Ark-gemeenschappen is een van de mooie voorbeelden.

Vandaag gaat het over het gebed. Dat zijn de drie pijlers van het geestelijk leven: naastenliefde, luisteren naar Gods Woord en bidden.
Jezus spoort ons aan om te vragen, te zoeken en aan te kloppen met de verzekering dat we zullen ontvangen, vinden en dat men ons zal opendoen. Misschien zeggen wij: nee, dat klopt niet, dat is te mooi om waar te zijn. En toch is het waar wat Jezus zegt, maar het komt erop aan te begrijpen hoe we kunnen bidden en wie de God is tot wie we bidden.
Er is een heel leven nodig om God beter te leren kennen.

Broeders en zusters,

We moeten weer leren luisteren naar de binnenkant van het leven. We worden soms zozeer in beslag genomen door alledaagse zorgen dat we geen oog meer hebben voor de diepere waarden van het leven. En die waarden verwerven we niet door eigen inspanning: ze worden ons gegeven: liefde, vriendschap, vrede. Het zijn de zachte krachten van de H. Geest die ons gegeven worden in de ontmoeting met de Heer in gebed en beschouwing. ….
Elke eucharistie brengt ons naar dat enig noodzakelijke.

Van deze man zegt Jezus: ‘Toen kwam er een Samaritaan langs die op reis was. Hij zag hem en was ten diepste met hem begaan’. Hij was ten diepste met hem begaan. Lukas die zijn evangelie in het Grieks schrijft gebruikt een heel plastisch werkwoord om de reactie van de Samaritaan uit te beelden. Je zou het kunnen vertalen als: ‘Hij werd bewogen tot in zijn binnenste’ en dat binnenste kan ook duiden op de moederschoot, het hart, de tederheid, de allerdiepste compassie. De Samaritaan laat zijn hart spreken en hij handelt vanuit zijn hart.

Paulus beëindigt zijn brief met hartstochtelijke woorden. Het gaat om een belangrijk geloofspunt, waarvoor hij veel slagen heeft moeten verduren die hij nog als merktekens op zijn lichaam draagt. Het gaat om de kracht van het Kruis. Als wij op Goede Vrijdag de kruisweg bidden zeggen wij bij elke statie: wij aanbidden U, Christus, en wij loven U omdat Gij door Uw heilige Kruis de wereld hebt verlost. De verlossing van de wereld, dat is een moeilijk begrip. Een sleutel om dat beter te begrijpen kan zijn: het overwegen van de zeven woorden die Jezus op het kruis heeft uitgesproken.

Waar ga je naartoe? Volg je Jezus op de weg van het geloof en van goedheid die zichzelf geeft? Vanuit het evangelie dat je zojuist beluisterd hebt vraag je je af: Ben ik een geweldenaar? Een idealist? Een voorzichtig mens? Door zo’n levensvraag word je uitgenodigd om vastberaden mét Jezus de liefde gestalte te geven op de plaats waar je bent. Je onzichtbare, mysterieuze vriend Jezus laat je niet met rust. Jezus gaat vastberaden. Als je Hem volgt, ben je geen geweldenaar, idealist of voorzichtige. Jezus’ opdracht is moeizaam. Tot het liefhebben van de vijand toe. Hij zegt ‘ja’ als de liefde haar prijs vraagt.

Het is goed in één feest de apostelen Petrus en Paulus te gedenken, zij zijn zo belangrijk geweest in het begin van de Kerk. We mogen naar hen opkijken, hen bewonderen, maar niet zozeer om hen op een voetstuk te laten staan, maar om van hen te leren wat het betekent om christen te zijn. Zij waren mensen zoals wij, met hun eigenheid, maar ze werden uitgekozen en begenadigd door God. … Petrus was van karakter emotioneel en impulsief en worstelde met angst en menselijk opzicht. Paulus was iemand met een hevig temperament, iemand die er helemaal voor gaat.

“Wat beteken ik voor jou”, is een vraag die velen met angst soms stellen, omwille van het antwoord. … “Wie ben ik?” Eigenlijk is dit een religieuze vraag. “Wie ben ik voor God?” Onze echte identiteit moet je in die richting zoeken. Je mag ervan doordrongen zijn dat je door God verlangd bent, door Hem geschapen, door Hem bemind en bewoond. Als kind van Hem ben je door God bezield en bewogen. Dan is het niet meer zó belangrijk wat de mensen over jou zeggen. Dan hebben we een voldoende zelfwaardebesef, een innerlijke stabiliteit.

God is aan je leven gehecht

Naarmate je ouder wordt en meer gelezen hebt in de Bijbel, naarmate je mensen hebt ontmoet in allerlei situaties, en ook vanuit deze ontmoetingen met mensen beluisterde wat hen bezig hield en als je vandaaruit vragen stelde aan de Bijbel, dan valt je wellicht het volgende steeds sterker op. In feite krijg je duidelijk zicht op een rode draad, namelijk dat de God, die vanuit deze Bijbel tot ons spreekt, een God is, die intens van mensen houdt.

Broeders en zusters,

Ik hoop dat het jullie toch al is opgevallen dat de eucharistie opent met een wens om vrede: “Genade zij u en vrede van God onze Vader en van de Heer Jezus.” Bovendien is het laatste woord opnieuw een woord van vrede; deze keer een zendingswoord: “Ga heen in vrede.”

Na het gebed van het Onze Vader en net vóór het breken van het brood en het ontvangen van de communie bidden we ook om vrede. Wij richten ons rechtstreeks tot Christus. Wij herinneren hem aan de woorden die hij heeft uitgesproken in het cenakel, bij zijn afscheidsrede: “Vrede laat ik u na. Mijn vrede geef ik u ”.

Iets nieuw is altijd mooi, vol glans. Een nieuwe wagen, een nieuw bruidskleed, een nieuw huis, een nieuwe lente. Dit beeld gebruikt Johannes in het boek van de Openbaring om onze hoop te richten op wat zal komen, ook al is er momenteel zoveel kommer en kwelling. Johannes zag dat de eerste hemel en de eerste aarde verdwenen waren. Dat mogen we ons eens proberen voorstellen: alles waarmee wij hier zo vertrouwd zijn, allemaal weg. Met de vraag: wat schiet er nog over? Jezus zegt: hemel en aarde zullen voorbijgaan, maar Mijn woorden zullen niet voorbijgaan. Paulus zegt ergens: alles gaat voorbij, alleen de liefde blijft.

Als Jezus zo gemakkelijk omgaat met zondaars en tollenaars, dan is het omdat Hij klaar ziet in die mensen: ze hebben bevrijding nodig. Er is bij die mensen vroeger iets vreemds, iets pijnlijks binnengedrongen. Jezus kan hen daarvan verlossen, omdat Hij welwillend zag met de ogen van zijn hart.
Ja, met Jezus mogen we ook zien met de ogen van een gelovig hart. Dan merk je in elke mens eerst de goede dingen. Felix Timmermans schreef ooit: “Wij zijn van hetzelfde deeg, maar wat anders gebakken”. (Lees verder …)

In één van zijn toespraken zei Paus Franciscus dat de Kerk een Kerk van barmhartigheid moet zijn. Een mooi beeld dat hij daarvoor gebruikte is dat de Kerk een brug van barmhartigheid is. De Kerk is een brug die leidt doorheen de tijd naar de eeuwigheid. Maar die brug is er niet voor mij alleen, maar ook voor de anderen. Jezus is gekomen om die brug te bouwen, of om zelf die brug te zijn. Hij is de weg die ons leidt naar de Vader. En als christenen is het onze roeping om die weg te gaan, d.w.z. om Jezus te volgen. Elke christen is dus geroepen om een brug van barmhartigheid te zijn. (Lees verder …)

Af en toe zou een lezing van de Schrift ons moeten wakker maken, dat is de bedoeling van de lezingen die we zonet beluisterden met die sterke woorden zoals zegen en vloek, leven en dood, arm en rijk. Zij willen ons hart bereid maken tot keuzes.

Alle mensen verlangen naar geluk. Soms aanziet men geluk als iets wat je al of niet in de schoot valt, afhankelijk van of je al of niet een goede afkomst, een goede thuis gehad hebt, bespaard gebleven bent van ziekte of tegenspoed. Maar de bijbel ziet het anders: geluk is iets waar je persoonlijk voor kan kiezen, in welke omstandigheid ook.

Als christen word je regelmatig uitgenodigd te beseffen dat je zondaar bent. Zo bid je bv in het Weesgegroet: “Maria, bid voor ons, arme zondaars”. Zonde is een verstoring in je relatie met God, een vorm bv van nukkigheid, weerstand, tegendraadsheid, of uitingen van spijtige gehechtheden enz. Je wil je goesting doen. Je komt respect tekort. Je wil onafhankelijk handelen, los van God. Dit heeft te maken met egoïsme, met grilligheid, met je valse ik.
Dit is je springplank naar Godservaring.
Maar Jezus kan je de genade schenken je te bekeren, te bevrijden.

Gisteren vierden we dat Jezus werd opgedragen in de tempel, 40 dagen na kerstmis. We hoorden de oude Simeon als profeet tot Maria zeggen over Jezus: “Dit kind is bestemd tot val of opstanding van velen in Israël, tot een teken dat weersproken wordt opdat de gezindheid van veel harten openbaar zou worden.“ Wat Maria toen hoorde, gebeurt nu, dertig jaar later, in Nazareth. Jezus maakt daar openbaar wat er in het hart van zijn dorpsgenoten omgaat. Dit is het wat er aan het licht komt: Jaloersheid: toen zij hoorden wat Jezus allemaal deed in Kafarnaum voelen zij zich achtergesteld, benadeeld. Hij zou beter ook hier wat wonderen en genezingen doen. Als Jezus dan zegt dat Hij dat niet van plan is worden ze woedend, ze willen Hem weg.

Broeders en zusters, Vandaag vieren we het feest van de Opdracht van de Heer, Maria Lichtmis. In het evangelie van deze dag horen we dat wondermooie verhaal van Simeon en Hanna. Lukas besteedt er slechts 18 verzen aan. En toch is het een gebeuren met een heel diepe betekenis. We zouden het verhaal in twee elementen kunnen splitsen. Er is eerst en vooral MARIA die haar eerstgeborene naar de tempel brengt, zoals het door de Wet wordt voorgeschreven, en Hem aan de Vader opdraagt. En dan is er die zekerheid van Simeon voor wie het nu allemaal volbracht is en die zich zomaar overgeeft aan dit Kind. Die dubbele inhoud verleent aan dit feest een bijzondere betekenis.

Broeders en zusters, Lukas schreef zijn Evangelie voor ‘Theophilus’ en die naam betekent: ‘vriend van God’. Zijn wij niet allen ‘vriend van God’? Jezus heeft toch gezegd: “Ik noem u geen knechten, maar vrienden, want Ik heb u alles meegedeeld wat ik bij de Vader gezien en gehoord heb”. Dat is het goede nieuws, de Blijde Boodschap die Jezus ook ons kwam brengen: elke mens wordt tot in zijn diepste zijn op een hartstochtelijke wijze door God bemind. Niets kan Hem weerhouden voor ons ‘Liefde’ te zijn. Wanneer de Vader tot Jezus zei, bij zijn doop: “Jij bent mijn geliefde Zoon”, zegt Hij dezelfde woorden tot ieder van ons, niet alleen bij ons doopsel, maar altijd opnieuw: wij zijn de geliefden van God.

Tot Adam in de tuin van Eden zei God: “Het is niet goed voor de mens om alleen te zijn, Ik ga een hulp voor hem maken die bij hem past.” Mooi hoe God begaan is met het geluk van zijn mensen. Hij wil ons gelukkig zien. De mens is inderdaad niet gemaakt om alleen te zijn, geschapen naar Gods beeld is hij mannelijk en vrouwelijk, elkaar aanvullend. Wij hebben elkaar nodig om Gods liefde te ervaren. De bijbel durft het aan om de liefde tussen man en vrouw te laten verwijzen naar de liefde van God voor zijn volk, voor de hele mensheid. Hij wil de mens opvoeden tot zijn partner. Zo deed Hij met Abraham. Elke huwelijksviering mag verwijzen naar dat plan van God, naar Zijn diepe wens, Zijn verlangen, om met mensen verbondenheid te beleven, teder, intiem, trouw in het verlangen naar elkaar, trouw in de eerbied voor de eigenheid van de ander. (…)

Die doop van Jezus in de Jordaan was een onderdompeling in fris water te midden van de droge woestijn. Het is onderduiken en weer boven komen. Het is herboren worden uit water dat nieuw leven geeft.
”Gods Geest zweefde over de wateren”, staat er aan het begin van het boek der schepping. Gods Geest daalde neer over Jezus, staat er in dit evangelie. Jezus is vervuld van Gods Geest. Hij wordt genoemd: ”Liefste zoon van God, een man naar Gods hart”. Een mooiere naam is er niet. Een betere mens was er niet. Jezus van Nazaret: Gods geliefde, eigen Zoon. Menselijk evenbeeld van God. Een menselijk hart vol van Gods Liefde.

Op dit Feest van de Heilige Familie denken wij dankbaar aan het huisgezin uit Nazareth. Sommige mensen kunnen daar wellicht brave, romantische voorstellingen bij hebben. Vaak heeft men die erbij gefantaseerd. Maar zo braaf en flauw is het evangelie gelukkig niet.
Het evangelie geeft je geen historische informatie, hoe het ooit in Nazareth is geweest. Er wordt vóór alles een geloofsvisie gegeven: over wie Jezus eigenlijk is geweest. Want er was een onderscheid tussen zijn buitenkant en zijn binnenkant, tussen hoe Hij uiterlijk overkwam, én wie Hij innerlijk was. Precies dàt verschil was er de oorzaak van, dat er iets onbegrijpelijks aan Jezus was, iets mysterievols: tegelijk aantrekkelijk én bevragend.

Geen onruststoker of verzetsstrijder.
Om de betekenis van het feest van Christus “koning van het heelal” goed te begrijpen moet je terugkeren naar het Johannesevangelie, waar Jezus geconfronteerd wordt met Pilatus. Jezus is bij deze landvoogd aangeklaagd, omdat hij zich “koning der joden” noemt. Maar het is duidelijk dat Pilatus zeer sterk twijfelt aan die pretentie van Jezus. Tot driemaal toe vraagt hij ernaar. De man die hij voor zich krijgt, beantwoordt totaal niet aan zijn verwachting. …

Broeders en zusters, het liturgisch jaar loopt stilaan ten einde. De evangelist Marcus, die dit jaar onze gids is geweest, neemt in deze viering afscheid van ons. Hij doet het met woorden van Jezus over ‘de laatste dingen’ of misschien juister gezegd ‘over de voltooiing van het Godsrijk, waarheen we op weg zijn’.

Maar in die rede van Jezus over de ‘laatste dingen’ moeten we niet zozeer aandacht schenken aan het kleed waarin zijn boodschap gewikkeld is, als wel aan de inhoud zelf van de boodschap. …