Homilie

Er wordt op onze dagen veel gesproken over medemenselijkheid en liefde. Maar als we zelf worden geraakt grijpen we vlug terug naar de oude stelregel uit de Joodse wet: oog om oog, tand om tand. Wat jij mij hebt aangedaan, ik doe jou hetzelfde. Maar toch sprak de Heer al andere taal in het Oude Testament hoorden we in de eerste lezing: “Wees heilig, want Ik de Heer uw God ben heilig. Wees niet haatdragend tegen uw broeder”. Het gehele volk, en dus ook wij , broeders en zusters, worden opgeroepen om heilig te zijn, om de eenvoudige reden dat God heilig is.

Ik ben niet gekomen om op te heffen maar om de vervulling te brengen. Dit is een uitspraak van Jezus die rijk is aan betekenis. We kunnen die zin betrekken op de goddelijke wijsheid, waarover Paulus spreekt, op dat geheime plan van alle eeuwigheid ontworpen en bestemd voor onze verheerlijking. Het is een grote waarheid van ons geloof dat God een plan heeft met onze mensengeschiedenis. Hij gaat doelgericht te werk. Eens zal Gods Rijk doorbreken in onze wereld.

Broeders en zusters, Het stukje evangelie dat we zopas gelezen hebben maakt eigenlijk deel uit van de Bergrede. Het zijn twee lezingen die we niet van elkaar kunnen scheiden. Ze horen bij elkaar. Wanneer Jezus zegt dat we het zout der aarde zijn, dat we licht zijn en de stad op de berg, wil Hij zeggen dat wij een voorbeeldfunctie hebben voor de wereld. En we zijn dat wanneer we leven volgens de zaligsprekingen. In een discussie met de Farizeeën zal Jezus zeggen : “Ik ben het licht van de wereld”. Die opdracht geeft Hij nu aan ons, dat wij , juist zoals Jezus, licht zouden zijn in een wereld waar zoveel duisternis is van oorlog, geweld, tweedracht. En Hij voegt er aan toe dat we ook het zout van de aarde zijn.

Lichtmis valt dit jaar op een zondag en wordt die dag gevierd. Het is een feest van de Heer. De juiste naam is Opdracht van de Heer in de Tempel. Lucas is de enige evangelist die het verhaal brengt van de opdracht van Jezus. Hij is beïnvloed door de profeet Malachia die de komst meldt van de Messias in de tempel.

Lucas heeft grote aandacht voor Jeruzalem. Alles staat daarop gericht. Zo eindigt het geboorteverhaal met de opgang naar Jeruzalem als hoogtepunt. Zoals in gans het evangelie van Lukas is de Geest aan het werk. Wanneer Jezus in de tempel komt, leidt de Geest Simeon bij het erkennen en het begroeten van het kind als de Gezalfde. Lucas, de evangelist van de vreugde, laat de vreugde klinken in deze ontmoeting

Volgende maand krijgen wij een nieuwe bisschop. Van een nieuwe bisschop kunnen we ook iets nieuw verwachten: een nieuwe aanpak, een nieuwe doelstelling, een nieuwe beleidsvoering, aandacht voor nieuwe gegevens. Samengevat: dat er met hem een nieuw licht mag opgaan over dit bisdom, dat door hem de heilige Geest Gods plan met de kerk verder zou kunnen zetten. Dat was ook de verwachting van Israël bij de aanstelling van elke nieuwe koning. (…) Ziedaar de nieuwe koning. Die nieuwe koning is Jezus.
Laten we eens zien welke nieuwe keuzes Jezus maakt wanneer Hij aan zijn dienstwerk begint.

Broeders en zusters,

“Lam Gods dat de zonden van de wereld wegneemt”

Het zijn woorden die we kennen. We bidden ze tot vijf maal in de eucharistie, éénmaal in het Gloria en vier maal vlak voor de communie. Jezus, het Lam Gods dat onze zonden wegneemt. Vandaag horen we in het evangelie dat die woorden van Johannes de Doper komen. Hij zag Jezus naderbij komen en hij zei: “Zie, het Lam Gods dat de zonden van de wereld wegneemt”. Voor ons blijven het mysterieuze woorden. Maar het Hebreeuwse woord van “lam” heeft ook nog 2 andere betekenissen: ‘dienaar en zoon’.

Mattheüs schreef zijn evangelie vele eeuwen nà de profeet Jesaja. Hij gebruikt zijn woorden en uitdrukkingen. Hij schreef ook nà het optreden van Johannes de Doper in de woestijn en bij de rivier de Jordaan. Deze Johannes kondigde de komst van de lang verwachte Messias aan met de woorden: “Bekeer je, verander je gezindheid, want het koninkrijk der hemelen is nabij”. Als teken van die ommekeer lieten mensen zich door hem dopen.

Jezus sluit zich bij deze mensen aan. Maar Johannes houdt hem tegen. Waarom? Johannes is zich bewust dat juist in zijn neef Jezus dat liefde-rijk van God doorbreekt; dat Jezus de Messias is en dus géén bekering nodig heeft. Maar Jezus laat zich niet weerhouden, want hij wenst – solidair – bij de zondige mensen in het water te staan en méé uit te zien naar rechtvaardigheid in alle toonaarden.

Bij dit feest van de Heilige Familie, kunnen we ons de vraag stellen: Was het gezin van Maria, Jozef en Jezus een modelgezin zonder problemen? Waar werd hij geboren? Niet veilig thuis in Nazareth, maar in Bethlehem, in een stal. Want er was nergens plaats voor hen. Zijn ouders werden niet gelukgewenst door hooggeplaatst volk. Maar wel door herders die ergens in de buurt ’s nachts op de kuddes van rijke mensen moesten letten. Ook vreemdelingen kwamen hen bezoeken, wijze mannen van ergens in het oosten.

Toen kwam de dreiging van Herodes, en daarbij valt iets sterk op. Sint-Jozef zoekt veiligheid voor het kind Jezus dat hem is toevertrouwd.

Mijnheer de Bisschop, Beste medebroeders, Goede familie van Pater Koen,

Vanmorgen zijn we hier samen rondom het dode lichaam van Pater Koen. Dat maakt ons verdrietig én hoopvol tegelijkertijd. Zoals steeds bij een uitvaartliturgie brandt hier vooraan de paaskaars. Voor ons christenen hét symbool voor de Verrezen Heer. Het teken ook van ons geloof in de verrijzenis van elke mens die zijn vertrouwen heeft gesteld in God.

Hier op het kruis begint het koningschap van Jezus en zoals Hijzelf getuigde voor Pilatus is dit koningschap niet van deze wereld maar het kan en moet wel in deze wereld een begin maken. Overal waar mensen gaan leven in navolging van Jezus daar neemt dat Rijk een aanvang. Een Rijk zoals de prefatie zegt, een Rijk van waarheid, heiligheid en liefde, recht en gerechtigheid, een koninkrijk van vrede.

Broeders en zusters, ligt daarin niet de opdracht van ons christen-zijn! Onszelf durven loslaten en ons durven toevertrouwen aan de liefde en de tederheid van God, zoals Jezus zich liet wegglijden in de handen van zijn Vader!

We zien het nog té vaak rondom ons : de plekken op deze aarde waar liefde, vrede en gerechtigheid geen plaats krijgen. Dat is verschrikkelijk, want dan stelt de mens haat boven liefde, wraak boven vergeving, egoïsme boven broederlijkheid, corruptie boven gerechtigheid, en winst en eigenbelang boven respect voor Gods heerlijke schepping die de aarde is.
U en ik, wij noemen ons christenen. Noem je jezelf bij die naam, dan weet je heel goed waar de waarden in je leven liggen.

“Hij is een God van levenden” betekent: als God iemand bemint – zoals Abraham – dan is dat niet voor enkele jaren. Zijn liefde is trouw. Ook na de dood is Gods liefde voor iedereen nog leven-gevend.
Als God je verlangd heeft en geboren liet worden uit liefde, en als de liefde ons hier als mensen samenbindt, dan stopt die liefde niet bij het sterven. God laat je niet vallen bij je overlijden. Je mag geloven dat God elke mens koestert en – over de dood heen – opneemt in het volle leven van Zijn aanwezigheid.

Wij blijven lezen in de Schriften, week na week, dag na dag. De Bijbel is ons voornaamste houvast, een rots om ons leven op te bouwen en om stand te houden tegen de stormvlagen van zoveel wat ons kan doen opschrikken. Maar soms komen we in de lezingen moeilijke teksten tegen waarvan we ons de vraag stellen: over welke God is hier toch sprake? Belangrijk is daarom de Bijbel voldoende in zijn geheel te bekijken. Hij is gegroeid doorheen vele eeuwen: in het begin kon God nog niet tot mensen spreken zoals Hij dit op het einde kon. Hij moest Zich aanpassen aan de mensen van daar en toen om iets van Zichzelf te kennen te geven.

Jezus praat de fouten van de tollenaar niet goed. Iedereen weet dat die man geld afperst en dan nog in dienst van de Romeinse bezetter! Volksverraad heet dat. In de Bijbel wordt dit als een erge zonde gezien. Wat bewondert Jezus dan wel in die tollenaar? Hij zegt dat die man gerechtvaardigd, met Gods vrede in zijn hart, naar huis gaat. Jezus is getroffen door de oprechtheid van die man. De tollenaar is zich bewust van zijn fouten en tekorten. Hij is er beschaamd over. Toch verbergt hij ze niet. Hij durft ermee naar de Heer gaan.

+
Beste medebroeders, familie en vrienden,

Er is iemand gestorven met wie we verbonden zijn want P.Leo is familie, want P.Leo was je collega of leraar, want P.Leo is onze medebroeder. Dat maakt ons vandaag stil. We zijn hier samen rond zijn dode lichaam. Het stille teken dat het leven van onze medebroeder hier op aarde definitief voorbij is. Het blijft iets waar we het menselijk gezien moeilijk mee hebben. Het is goed om dan samen even wat herinneringen te delen.

Broeders en zusters, 

Ik zat in de lagere school. En we hadden een leerboekje Nederlands. Telkens een klein lesje met oefeningen. Eerst kwam telkens een tekening over het thema. Eén daarvan ben ik nooit vergeten omdat ze tot mijn verbeelding sprak: de tekening was een stoomschip langs de kade en op de kade een pater. De titel eronder: ‘nonkel pater vertrekt naar de missies’. 

Symbool voor zoveel priesters, paters en tante nonnekes op weg naar en in de missies. Hun Ordes of Congregaties hadden massaal gehoor gegeven aan de oproep van paus Benedictus XV om als Kerk missionair aanwezig te zijn.

“Jezus, Meester, ontferm u over ons!” Dat vragen tien melaatsen aan Jezus op zijn weg naar Jeruzalem. Luidkeels roepen ze om hulp, en ze noemen Jezus uitdrukkelijk bij naam. Dat is merkwaardig, want in de vier evangelies samen wordt Jezus slechts acht keer bij naam aangesproken. Geen enkele keer zelfs bij Mattheus en Johannes, drie keer bij Marcus en vijf keer bij Lukas.
Slechts acht keer wordt Jezus dus bij naam aangesproken. Vandaag zijn dat melaatsen. In Jezus’ tijd waren dat levende doden.

Het fundament, de diepste kern van het christendom is een relatie van vriendschap en liefde met een levende persoon: Jezus Christus. Wie die liefdesrelatie koestert en onder- houdt kan onmogelijk zijn medemens negeren. Want zegt Jezus niet: “Wat ge aan de minsten van de mijnen doet, doet ge aan Mij. En wat ge niet aan hen doet, hebt ge ook aan Mij niet gedaan”.
Als we met Jezus een persoonlijke relatie onderhouden, opgebouwd door dagelijks gebed en sacramenten; als Jezus werkelijk de vriend is van wie wij houden, dan zal ons hart automatisch en spontaan uitgaan naar de armen.

Blijkbaar is het niet zo eenvoudig te geloven in de God van de Bijbel omdat het geloof moet omgezet worden in concrete daden. En daar gaat het precies om: geloven moet een werkwoord worden. Geloven in God heeft altijd te maken met een manier van “in het leven staan”. De innerlijke overtuiging over een God die ons in het leven houdt moet handen en voeten krijgen in de manier waarop wij met elkaar omgaan. Het woord voor zo’n manier van leven is “gerechtigheid”: mensen recht doen en ruimte geven zoals wij dat ook voor onszelf verwachten.

Doorheen de liturgie van deze zondag loopt een rode draad: Gods naam is barmhartigheid. Doorheen de lezingen klinkt ook het verlangen om ‘iets te willen doen’. Wanneer we hier in de kerk zijn samen gekomen om eucharistie te vieren, was het eerste wat we hebben gedaan, stilstaan bij onze onvolmaaktheden, bij onze fouten en tekorten. We beseffen dat we er niet altijd volop voor elkaar zijn; evenmin voor God. Soms hebben we daar spijt over. Gelukkig wil God ons dan helpen om met Hem en met elkaar een nieuw begin te maken.

Alle levensbeschouwingen zoeken naar wijsheid. Allen geven richtlijnen voor wat ons al of niet gelukkig maakt. Ook de bijbel heeft zijn richtlijnen, maar doet het wel op een eigen wijze en wel op twee punten. Eigen aan de bijbel is vooreerst het inzicht dat God alleen het geheim kent van het geluk van de mens. Hij alleen weet wat een mens ten diepste gelukkig maakt. En dat noopt ons tot bescheidenheid, nederigheid. ‘Nederigheid is waarheid’, zegt Teresa de Jesus. Ons op de juiste plaats situeren tegenover God. Jesaja mocht het zo laten horen: ‘Mijn wegen zijn niet uw wegen. Zo hoog als de hemel is boven de aarde, zo ver gaan Mijn gedachten uw gedachten te boven’.

Brief n.a.v. de Wereldgebedsdag voor het behoud van de schepping en de oproep tot vijf weken verdere verdieping van het thema.
Goede vrienden, Op 1 september houdt de Kerk de Wereldgebedsdag voor het behoud van de schepping. In zijn encycliek ‘Laudato Sí’ heeft Paus Franciscus aan de wereld dringende aandacht gevraagd voor de schepping, het milieu en het klimaat. Samen met de Patriarch van Constantinopel roept hij op om gedurende de periode van 1 september tot 4 oktober, feest van Franciscus van Assisi, dat thema in het bijzonder te verdiepen.

Op de keper beschouwd is de evangelielezing redelijk choquerend. Want niet beslissend voor de toelating in het koninkrijk is dat wij God kennen, en dat we ons best gedaan hebben om door de smalle deur binnen te komen. Beslissend is dat God ons kent. In het evangelieverhaal zegt de gastheer: “Ik weet niet waar u vandaan komt.” En na alle tegenwerpingen van de mensen die proberen binnen te komen, zegt hij opnieuw: “Ik weet niet waar u vandaan komt.” God is een god van alle mensen. Dat maakt ons spreken over God heel betrekkelijk.

Bijna 94 jaar is onze Pater Raf geworden. Daarvan leefde hij 72 jaar in de Karmel. Het overgrote deel in de kloostergemeenschap van Gent.

Zo een lang en gevuld leven samenvatten in enkele lijnen is onmogelijk. Daarom enkele dingen slechts die hem typeren.

Pater Raf kwam uit voor zijn overtuigingen. Met vurigheid en met kracht verdedigde hij zijn aanvoelen over het leven, de samenleving, de Kerk. Een uitwisseling over theologie en spiritualiteit kon gemakkelijk een boeiend gebeuren worden. (…)

Hier stelde zich voor Jezus de grote vraag van zijn leven. “Moet ik trouw blijven aan de ingevingen van mijn hart? Moet ik zo blijven houden van de mens en van God voor wie ik gekozen heb?” In het evangelie maken we als het ware zijn besluit mee: “Vuur ben ik komen brengen en hoe verlang ik dat het oplaait!” Dit is het moment van zijn diepe keuze: al de weerstand, alle dreigend onheil en beschuldigingen treedt Hij met liefde tegemoet. …
Het gelovig leven werkt als vuur: het bezielt en inspireert mensen, maar het werkt ook louterend en verdiepend.

Broeders en zusters, Het feest dat wij vandaag vieren zouden we kunnen noemen: het feest van de voltooiing. De zomer is al wat op de terugkeer, de vruchten op het veld worden binnengehaald en juist in deze periode viert de Kerk dat mysterie van de voltooiing in Maria’s leven.

Met heel haar wezen, met ziel en lichaam, is zij binnengegaan in een nieuw leven: verrezen voor altijd bij God. Van nu af staat een groot teken aan de hemel: een vrouw omkleed met de zon, de maan aan haar voeten en op haar hoofd een kroon van twaalf sterren. Naar haar zien wij vandaag op met grote vreugde.

Waakzaamheid is een fundamenteel gegeven van ons geloof.
Christenen zijn mensen die wachten op Iemand. Ze leven in verwachting, zoals een toekomstige moeder uitziet naar de geboorte van haar kind dat nu nog verborgen is in haar schoot.
Evangelische waakzaamheid voor de komst van de Heer is dus geen bangelijk afwachten van het verre of nabije komen van de Heer; maar een volop en zonder angst leven in het heden, in het nu.

Tegenover het sluimerend pessimisme van Prediker staat het optimisme van Paulus in zijn brief aan de christenen van Kolosse. Hij steunt op het nieuwe dat Christus ons brengt. Tegenover Prediker die beweert dat er niets nieuws is onder de zon, staat de oproep om ons te bekleden met de nieuwe mens (Kol. 3,10). Wij kunnen tot nieuw leven komen door ons te laten raken door de wonden van mensen. Het leven van de onlangs overleden Jean Vanier en zijn inzet voor de Ark-gemeenschappen is een van de mooie voorbeelden.