Voorwoord
Goede zusters en broeders,
de maand mei is de Mariamaand bij uitstek. We zitten volop in de lente, de natuur is helemaal ontwaakt uit haar winterslaap. En Maria als meest laagdrempelige poort naar het katholieke geloof staat ons als het ware op te wachten met open armen in bedevaartsoorden en kapelletjes.
Wie de weg niet meer vindt naar de kerk, vindt soms wel nog de weg naar plaatsen waar Onze Lieve Vrouw vereerd wordt. De mensen die je tegenkomt in Maria-oorden, zijn werkelijk van allerlei slag en komen uit de vier windstreken.
We doen er goed aan de volksdevotie au sérieux te nemen. 
Onze rationele benadering van het geloof kan een onderdompeling in het devotionele goed gebruiken. We zullen ons geloof wellicht nooit beleven zoals mensen uit het zuidelijk halfrond maar een beleving die het midden houdt tussen louter rationeel en louter emotioneel zou volgens mij velen deugd doen.
Laten we in dit nummer van Karmelvlam eens luisteren hoe Maria en mariaal leven gezien worden door een bisschop, door de Karmel en door de weldra heilige Titus Brandsma.
Ave Maria !
Robrecht
Bijbelteksten over Maria
Maar de engel zei tot haar: ‘Vrees niet Maria, want gij hebt genade ge- vonden bij God. Zie, gij zult zwanger worden en een zoon ter wereld brengen, die gij de naam Jezus moet geven. Hij zal groot zijn en Zoon van de Allerhoogste genoemd worden. God de Heer zal Hem de troon van zijn vader David schenken en Hij zal in eeuwigheid koning zijn over het huis van Jakob en aan zijn koningschap zal nooit een einde komen.’
(Luc 1, 30-33)
Nu zei Maria: ‘Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord.’ En de engel ging van haar heen.
(Luc 1, 38)
Het Magnificat :
En Maria sprak: ‘Mijn hart prijst hoog de Heer, van vreugde juicht mijn geest om God mijn redder: daar Hij welwillend neerzag op de kleinheid zijner dienstmaagd. En zie, van heden af prijst elk geslacht mij zalig omdat aan mij zijn wonderwerken deed Die machtig is, en heilig is zijn Naam. Barmhartig is Hij van geslacht tot geslacht voor hen die Hem vrezen. Hij toont de kracht van zijn arm; slaat trotsen van hart uiteen. Heersers ontneemt Hij hun troon, maar Hij verheft de geringen. Die hongeren overlaadt Hij met gaven, en rijken zendt Hij heen met lege handen. Zijn dienaar Israël heeft Hij zich aangetrokken, gedachtig zijn barmhartigheid voor eeuwig jegens Abraham en zijn geslacht, gelijk Hij had gezegd tot onze vaderen.’
(Luc 1, 46-55)
Maria als model en voorbeeld voor de seculiere karmeliet
In de Constituties lezen we :
“In het leven van de Karmeliet neemt de Maagd Maria een heel bijzondere plaats in. Zij is voor hem vooral een voorbeeld door haar luisteren naar het Woord van de Heer en door haar trouwe dienst aan Hem. Bovendien is zij de Moeder van de Orde, die onder haar bijzondere bescherming staat.”
De seculiere karmeliet neemt Maria als voorbeeld, waarnaar hij zijn leven wil richten. Hij wil haar navolgen. Er zijn twee manieren waarop hij dat kan doen.
Ten eerste in het “luisteren naar het Woord van de Heer”. Dit is onze eerste en primaire devotie tot Maria en dat wordt tot uitdrukking gebracht in de dagelijkse meditatie. We kijken naar het leven van Christus zoals Maria dit deed, zoals dit twee keer in het Lucas-evangelie staat. Zij bewaarde alles in haar hart en overwoog het bij zichzelf. Dit is onze primaire Mariadevotie.
Ten tweede in haar trouwe dienst aan Hem, dat betekent eigenlijk dat we ons aandeel leveren in het werk dat Jezus op aarde kwam doen. Het doel van Zijn komst was de verlossing van de hele mensheid. Wij moeten ons daarbij aansluiten. Maria heeft zich vanaf het begin beschikbaar gesteld : “Zie de dienstmaagd des Heren, mij geschiede naar Uw woord.” (Luc. 1, 38) Ze stelde zich heel eenvoudig beschikbaar om mee te zijn in de zending van haar Zoon en die te ondersteunen. Ook voor Maria is het niet altijd eenvoudig geweest. De oude Simeon had bij de opdracht in de tempel al geprofeteerd : “En uw eigen ziel zal door een zwaard worden doorboord.” (Luc. 2, 35) In de Schrift lezen we dat Maria onder het kruis stond. Ze was er dus helemaal bij, ook in de meest smartelijke uren.
Wij dragen het scapulier dat we kunnen beschouwen als het kleed van de Karmel, Maria’s mantel als symbool van haar bescherming. Het is een teken van haar moederlijke zorg en bijstand in elke levens- situatie op weg naar geluk en vrede. Wie het scapulier draagt, verwacht van Maria dat zij als moeder van Jezus nu nog altijd haar zoon aanbiedt als bron van alle heil en dat zij ons bekleedt met Hem als met een mantel van het heil, zoals dat wordt bezongen door de profeet Jesaja (Jes. 61, 10)
Veel mensen bidden iedere dag een rozenhoedje of de hele rozenkrans (=drie rozenhoedjes). (niet verplicht) De rozenkrans/ rozenhoedje is een uitdrukking van devotie tot Maria.
(Maria die ons de handen oplegt in bedevaartsoord Banneux)
Maria
Maria is een vrouw met een groot geloof. Ze geeft God altijd krediet, ze geeft zich volledig over, ze heeft een onwankelbaar vertrouwen in God.
Mgr. Vanhoutte : “het is niet alleen voor grote figuren weggelegd, riskeer het óók maar”.
Maria is een kunstenares in het gebed, in állerhande situaties en op vele wijzen (ze is zeer creatief, vandaar dat we haar een “kunstenares” kunnen noemen).
Maria kent 4 vormen van gebed : wachten op kracht, op bedevaart gaan (traditionele vorm van gebed), stil zijn, loflied zingen (het Magnificat).
Mgr. Vanhoutte : “het is ook voor joú weggelegd, een biddend bestaan, zoek maar iets dat bij jou past”.
Maria is moeder van Jezus én moeder van de beminde leerlingen (inclusief mezelf). Maria suggereert ons om zelf ook figuurlijk moeder te worden voor mensen door onszelf wat weg te cijferen.
Maria is eenvoudig, gering, arm, nederig, onopvallend, niet vol van zichzelf, wél vol van genade.
Gods droom is het kleine mensen groot te maken.
We zijn belangrijk in de ogen van God, en dat is voldoende.
Maria voelt vlug aan wat iemand nodig heeft. En ze schiet ook vlug in actie.
Mgr. Vanhoutte : “láát ik me raken ?”
Maria is een vrouw die met veel vragen leefde én er mee leefde. En ze geeft krediet aan God die ze lang niet altijd begrijpt. Vragen waar Maria mee leefde :
Wil je de moeder worden van Jezus ?
Wie is Jezus eigenlijk ?
Waarom wordt hij gekruisigd ?
Waarom wordt de liefde niet bemind ?
Wat wordt er van die verweesde bende na Jezus’ dood ?
Maria is tenslotte ook de vrouw die niet van lijden gespaard bleef. Ze is de Stabat Mater.
(Bondige samenvatting van een conferentie over Maria door mgr. Koen Vanhoutte in 2002)
(Mariabeeld voor de meidoornstruik in bedevaartsoord Beauraing)
Maria, beeld van vereniging met God
Gedreven devotie tot Maria
Typerend voor Titus Brandsma was zijn grote devotie voor Maria. Dit uitte zich in talloze activiteiten waarin hij gedreven zich inzette om Maria te verkondigen als beeld van en een weg naar “de meest innige gemeenschap met God”.
Relatie tussen God en mensen
Reeds in een zeer vroeg geschrift van Titus laat hij blijken dat Maria voor hem verwijst naar een Godsrelatie waarin hij ieder mens betrokken ziet.
Voor Titus Brandsma is het uitgangspunt altijd dat God liefde is. Titus schrijft ook wat hij daarmee bedoelt : het behoort tot het wezen Gods dynamisch te zijn, “levend”, kennend en beminnend te zijn. God is een overlopende maat van liefde, die tot leven en bestaan wil brengen, altijd door. Er is echter sprake van nog een eenheid tussen God en mens die volgens Titus nog veel hoger is. Want ondanks de eenheid die er altijd is, is God niet altijd in het handelen en spreken van mensen aanwezig. Wij mensen hebben diepgewortelde neiging om onszelf los van God op te stellen en wegen te gaan die niet Gods wegen zijn.
Voor Titus was Maria echter bij uitstek het beeld dat Gods liefde nooit loslaat :
“De Menschwording Gods is niets dan liefde en wederliefde, liefde die zoover gaat, als God in liefde te gaan vermag; langs wegen die wij niet verstaan, op wijzen die wij niet kunnen begrijpen, maar die dit ons wel allerduidelijkst zeggen : God is liefde en omdat Hij ons heeft liefgehad heeft Hij ons bemind tot het uiterste en heeft Hij zich één met de mensch gemaakt”.
Deze woorden sprak Titus op de Mariale dagen te Tongerlo in 1936. Hier probeerde Titus uiteen te zetten waarom hij zich vervoerd voelde door Maria.
Het kostte hem veel moeite om de juiste woorden te vinden. De rede werd niet door iedereen begrepen en door sommigen ook misverstaan. Dit was de reden dat de toespraak niet in het gedenkboek werd opgenomen. Het is echter een van de weinige plaatsen waar Titus iets heeft laten zien van zijn persoonlijke bewogenheid. Hij sprak in de rede uit dat hij door het onderwerp werd vervoerd en trachtte uiteen te zetten hoe hij Maria zag. Hierbij ging hij uit van de orthodoxe Mariologische schema’s : omdat Maria niet aangetast was door de erfzonde, kon Gods genade in haar onbelemmerd het heilswerk verrichten. Maria staat als mens daarin op eenzame hoogte.
Maar Titus meende ook dat ieder mens kan delen in wat aan Maria is gebeurd. Hij sprak :
Ook ons heeft God van eeuwigheid verkoren en bij de schepping van eeuwigheid bemind en voorbestemd, in de innigste vereeniging met Hem te leven. Door zijn genade wil Hij ook in ons wonen. En al is die vereeniging niet zo innig als die van Maria’s moederschap, ook wij mogen ons met het volste recht Godsdragers noemen. (…) Ook in ons is de kiem van goddelijk leven gelegd. Ook wij moeten God in ons hart ontvangen, Hem dragen onder ons hart, Hem voeden en doen groeien in ons, opdat Hij ook in ons kan geboren worden en met ons leven als “de God met ons”.
Gemeenschap der Heiligen
Titus kon tot deze overtuiging komen omdat hij diep geloofde dat mensen ten diepste met elkaar verbonden en afhankelijk zijn van elkaar. De Gemeenschap der Heiligen was in zijn gelovig verstaan een centraal gegeven. Over Maria’s plaats hierin sprak hij in Tongerlo :
Als Moeder Gods is zij onze Moeder, omdat wij door de Menschwording Gods in haar … schoot deelgenoot zijn geworden aan de goddelijke natuur. Die mystieke vereeniging, neen, eenheid met God is ook de grondslag van ons kind-zijn van Maria. Dat kindschap groeide uit onze vereeniging met God en is er als de bekroning van. Maar dan moet het ook op de eerste plaats door ons worden begrepen als een allerhechtste band, die ons met God vereenigd houdt en ons de liefde van God doet kennen en waarborgt.
De weg van ontvankelijkheid
Maria was echter voor Titus Brandsma, behalve een beeld van wat Gods liefde in mensen doet, vooral ook een weg, een mystieke weg.
“Een groote en teedere vereering van Maria is voor wie die goed begrijpt, geen verwijdering of verwaarloozing van God, maar de weg tot een steeds inniger vereeniging”, schreef hij in een artikel. Dit was vooral de reden waarom hij mensen wilde oproepen om Maria’s voorbeeld in het geestelijk leven vruchtbaar te maken.
In het mystieke leven zag Titus Brandsma altijd twee polen. Hij heeft daarover geschreven dat het “een wonderlijke mengeling van Goddelijke vrije uitverkiezing én van menselijke voorbereiding” is. Maria was voor Titus het zuiverste voorbeeld van de ontvankelijkheid waarin God mens kan worden.
Over haar schreef hij :
“In Maria zien wij het schoonste beeld van onze vereeniging met God. Zij, bruid des H. Geestes, leert ons, hoe ook wij, zij het niet in die volheid van genade, maar in verwijderden zin, bruiden van God de H. Geest moeten zijn, hoe zijn overschaduwende kracht ook ons God moet doen ontvangen, opdat Hij in ons geboren worde, vereenigd, ook in ons, met de menselijke natuur. Wij moeten onder den weldadigen invloed van de H. Geest tot een nieuw leven geboren worden met God, die in ons leeft, meer dan wij uit onszelve leven. Zoo is Maria onze Leidsvrouwe op onzen weg naar de mystieke vereeniging met God”.
In het leven van Maria zag Titus het voorbeeld dat iedere mens kan volgen. Hij leerde van haar om de stilte en de ingekeerdheid te zoeken. Maar ook zag hij in haar een voorbeeld van engagement en de bereidheid om met Christus tot onder het kruis te gaan. Tot het eind was zij voor Titus bron van grote kracht.
Toewijding Oekraïne en Rusland aan het Onbevlekte Hart van Maria door paus Franciscus, Sint- Pietersbasiliek op 25 maart 2022
O Maria, Moeder van God en onze Moeder, in deze tijd van beproeving wenden wij ons tot U. Gij zijt onze Moeder, Gij houdt van ons en Gij kent ons. Gij weet wat er in ons hart omgaat. Moeder van barmhartigheid, hoe vaak hebben wij uw tedere zorg en uw vredebrengende nabijheid niet ervaren! Gij houdt nooit op ons de weg te wijzen naar Jezus, de Vredevorst.
Toch zijn we afgeweken van de weg naar vrede. De lessen die we getrokken hebben uit de tragedies van de vorige eeuw, de miljoenen slachtoffers van de twee wereldoorlogen, zijn we vergeten. We hebben de verbintenissen die we als Gemeenschap van Naties zijn aangegaan, verloochend. We hebben de vredesdroom van volkeren en de hoopvolle verwachtingen van jongeren verraden. We werden ziek van hebzucht, we dachten alleen aan onze eigen nationalistische belangen en lieten toe dat onverschilligheid en egoïsme ons verlamden. Wij kozen ervoor God te negeren, met leugens te leven, agressie aan te wakkeren, onschuldige levens te nemen, wapens op te slaan. We vergaten daarbij zorg te dragen voor onze naaste en voor ons gemeenschappelijk huis. Met oorlogen hebben we de tuin van de aarde verwoest. Door onze zonden hebben wij het hart verwond van onze hemelse Vader, die verlangt dat we broeders en zusters zijn. We zijn onverschillig geworden voor alles en iedereen, behalve voor onszelf. Vol schaamte roepen wij uit: vergeef ons, Heer!
Heilige Moeder, te midden van de ellende van onze zondigheid, te midden van onze uitputting en broosheid, te midden van het duistere onrecht van kwaad en oorlog, herinnert Gij ons eraan dat God ons nooit in de steek laat, maar ons liefdevol blijft aankijken, altijd bereid ons te vergeven en ons op te richten. Hij was het die U aan ons gegeven heeft en uw Onbevlekte Hart heeft gemaakt tot een toevluchtsoord voor de Kerk en voor alle mensen. Door die goddelijke goedheid zijt Gij altijd bij ons. Zelfs op de meest turbulente momenten in de geschiedenis leidt Gij ons met tedere liefde.
Daarom wenden wij ons tot U en kloppen aan de deur van uw Hart. Wij zijn uw geliefde kinderen. Iedere tijd opnieuw maakt Gij U aan ons bekend en roept Gij ons op tot bekering. Kom ons ook nu, in deze duistere tijd, bijstaan en troosten. Zeg ons nogmaals: Ik ben er toch, Ik die uw Moeder ben! Gij weet hoe Gij de knopen van ons hart en van onze tijd kunt ontwarren. Wij vertrouwen op U. We vertrouwen erop dat Gij, vooral in deze tijd van beproeving, onze smeekbeden niet zult negeren en ons te hulp zult komen.
Dit is wat Gij gedaan hebt in Kana in Galilea, toen Gij het uur van Jezus’ optreden verhaastte en Hij de eerste van zijn wondere tekenen verrichtte. Om de vreugde van het bruiloftsfeest te behoeden, zei Gij tot Hem: Ze hebben geen wijn meer (Joh 2,3). O Moeder, spreek deze woorden opnieuw uit voor God, want vandaag is de wijn van de hoop op, is de vreugde verdwenen en de broederlijkheid verwaterd. Wij hebben onze menselijkheid verloren en het geschenk van de vrede verkwanseld. We hebben ons hart geopend voor geweld en vernielzucht. We hebben dringend uw moederlijke hulp nodig.
O Maria, luister dan naar ons gebed. Ster der zee, laat ons niet vergaan in de storm van de oorlog. Ark van het Nieuwe Verbond, toon ons mo- gelijkheden en wegen van verzoening. Koningin van de hemel, herstel Gods vrede in de wereld. Verdrijf de haat, bedaar de wraaklust en leer ons vergeven. Bevrijd ons van oorlog, bescherm onze wereld tegen het gevaar van kernwapens. Koningin van de rozenkrans, wek in ons het verlangen om te bidden en lief te hebben. Koningin van alle mensen, toon de volkeren de weg van broederlijkheid. Koningin van de vrede, verkrijg vrede voor onze wereld.
O Moeder, moge uw hartverscheurend smeekgebed ons verharde hart beroeren. Mogen uw, omwille van ons, vergoten tranen deze, door on- ze haat verdorde, vallei, opnieuw tot bloei brengen. Moge uw gebed ons te midden van het wapengekletter tot vrede brengen. Mogen uw moederlijke handen allen strelen die lijden en vluchten voor het bommengeweld. Moge uw moederlijke omhelzing allen troosten die hun huis en land moeten verlaten. Moge uw bedroefde hart ons medeleven opwekken en ons aansporen onze deuren te openen en zorg te dragen voor onze gewonde en in de steek gelaten broeders en zusters.
Heilige Moeder van God, toen Gij onder het kruis stond en Jezus de leerling aan uw zijde zag, zei Hij tot U: Zie daar uw zoon (Joh 19,26). Zo vertrouwde Hij ieder van ons aan U toe. Tot de leerling en tot ieder van ons zei Hij: Zie daar uw moeder (v. 27). Moeder Maria, we willen U nu in ons leven en in onze geschiedenis verwelkomen. Op dit uur staan vermoeide en ontredderde mensen bij U onder het kruis, met het verlangen om zich aan U toe te vertrouwen en zich door U aan Christus toe te wijden. Het Oekraïense en Russische volk, dat U met grote liefde vereert, wendt zich tot U in het vertrouwen dat uw Hart liefdevol klopt voor hen en voor alle volkeren die lijden onder oorlog, honger, onrecht en armoede.
Moeder van God, Gij die ook onze Moeder zijt, aan U vertrouwen wij onszelf toe en wijden wij plechtig de Kerk, alle mensen en vooral ook Rusland en Oekraïne toe aan uw Onbevlekte Hart. Aanvaard deze toewijding die wij vol vertrouwen en liefde verrichten. Geef dat de oorlog mag ophouden en vrede zich over de wereld mag verspreiden. Het ‘ja’ dat opwelde uit uw hart opende de deuren van de geschiedenis voor de Vredevorst. Wij vertrouwen erop dat de vrede opnieuw door uw hart tot ons zal komen. Aan U wijden wij toe: de toekomst van alle mensen, de noden en verwachtingen van alle volkeren, de angsten en de hoop van de hele wereld.
Moge door uw voorspraak, Gods barmhartigheid over de aarde uitgestort worden en de zachte hartenklop van vrede opnieuw het ritme van onze dagen aangeven. Onze-Lieve-Vrouw van het Fiat, over wie de Heilige Geest neerdaalde, herstel onder ons de harmonie die van God uitgaat. Onze levende bron van hoop, besprenkel onze dorre harten. Door U kreeg Jezus een menselijk gezicht, help ons om te werken aan een waarachtige gemeenschap. Gij wandelde op onze wegen, leid ons nu op de weg naar vrede. Amen
Copyright © Libreria Editrice Vaticana Vertaling: Pers- & Informatie- dienst van de Bisschoppenconferentie (IPID)
Nog een extra berichtje:
Onze Karmelzus Anne meldt ons dat we op de website carmelitaniscalzi.com Karmelnieuws vinden uit de hele wereld. Dank aan Anne voor deze nuttige tip ! Je vindt er o.m. de Verklaring van het Teresiaans Charisma. Weliswaar niet in het Nederlands, wel in onder meer het Frans en het Engels. Maar je kunt de ondertiteling activeren hetgeen het volgen en begrijpen vergemakkelijkt.
Met dank aan Rita Switsers voor onderstaande richtlijnen :
Ga naar de website van het Generalaat: https://www.carmelitaniscalzi.com/
Kies je taal (zie vlaggetje)–>vb: het Engels –>Ga naar het tabblad Documents–>Klik erop en ga naar onder naar Declaration on the Carmelite-Teresian Charism–>Daaronder klik je op The Declaration on the Carmelite Teresian Charism Als je daar op klikt zie je onder de tekening staan: Introduction to the Proposal for Community Reflection on the Declaration on our charism. Er onder zie je al een lachende pater met een eerste video. Klik daar voorlopig niet op, maar scroll naar beneden en dan zie je de tekst van Declaration on the Carmelite Teresian Charism en daar onder Proposal for Community Reading and reflection. Dat is op maat van de broeders, niet op maat van de OCDS. Daar zie je al een indeling om maandelijks errond te delen. Je kan als je wat naar beneden scrolt de pagina downloaden. Belangrijk in het midden van de pagina staat er een link in het blauw naar het You Tube kanaal van de Orde: OCD Curia. (bij Robrecht werkte die blauwe link niet) Als je buiten de website van de orde gewoon op You Tube gaat en inlogt en OCD Curia intikt in de adresbalk, krijg je een reeks video’s in verschillende talen over de Verklaring rond het Karmelitaans-Teresiaans Charisma.
Je kan ook de ondertitels aanzetten, maar dat is via spraaktechnologie, en dat geeft soms niet correct de tekst weer.
Je kan ook onderaan op het tandwieltje klikken om de snelheid van het spreken aan te passen. Gewoonlijk staat dit op normaal, maar als je bv op 0,75 zet spreekt hij trager.
Onze maandelijkse vergadering gaat door op de 3e zondag van de maand. Uitzonderlijk gaat echter onze volgende vergadering (van juni dus) door op de VIERDE zondag nl. zondag 26 juni. Pater Martin OCD (prior Karmel Brugge) zal om 14u30 spreken over de Zalige Johannes Soreth (15e eeuw, generaal overste die ook aan de wieg stond van de seculiere orde). Nadien is er mogelijkheid tot vragen stellen.
Wie interesse heeft, is hartelijk welkom. Gelieve wel eerst pater Lukas of Robrecht te verwittigen van uw komst.
P. Lukas : 09/225.57.87 of lukas.martens@karmel-gent.be
Robrecht : 0473/74.61.00 of robrechtdezuttere@yahoo.com
