Voorwoord
Goede zusters en broeders,
we worden dezer dagen verwend door zo’n mooi weer dat we ons misschien afvragen of we wel zo nodig naar het buitenland moeten dit jaar … als natuurlijk de zon bij ons present blijft.
Maar naar welk land onze reisplannen ons ook zullen voeren dit jaar, weet dat er een zon is die altijd schijnt, onafhankelijk van de zon daarbuiten. Een troost voor zij die niet op reis kunnen gaan. We hebben het dan over God’s liefde die is als een zon en onafgebroken vanuit Zijn hart in het onze wil schijnen, als wij de luiken en ramen van ons hart maar opendoen.
Over dat hart van de Heer zullen we het hebben in dit nummer van de Karmelvlam. Het feest van het Heilig Hart van Jezus wordt traditioneel gevierd op de 3e vrijdag van juni, dit jaar dus op 16 juni. Zoals jullie intussen gewoon zijn, leggen we ons uur te luisteren bij de bijbel en de paus (dit keer zelfs bij drie pausen) om hier meer over te weten te komen.
De zon was ook volop aanwezig op de bedevaart naar Lisieux. Onze bedevaarders zijn intussen veilig en wel opnieuw in het land. Ze zullen ons ongetwijfeld veel te vertellen hebben op onze komende derde zondag. We zien uit naar hun verhaal ! Hier beperken we ons voorlopig tot een aantal citaten van Thérèse.
Zalige hoogdag van het Heilig Hart van Jezus !
Robrecht
Heilig Hart van Jezus, waar komt die verering vandaan?
De katholieke kerk viert op de derde vrijdag na Pinksteren het feest van het Heilig Hart van Jezus. Wie het niet kent, moet wel wat moeite doen om het te begrijpen.
Bezoekers aan bedevaartplaatsen kennen de onvermijdelijke winkeltjes en kraampjes met artikelen die sommigen kenschetsen als kitsch, anderen juist als ‘vind ik leuk’. Het zijn vaak plastische voorstellingen van heiligen, waaronder het beeld van Jezus met een hart op zijn borst, niet in zijn borst. Hoe kan zo’n inwendig lichaamsdeel een uitwendig teken worden? En waarvan dan?
In onze taal komen veel uitdrukkingen voor met het woord ‘hart’ erin. ‘Van hart tot hart’, ‘heb het hart niet’, ‘met hart en ziel’, enzovoort. In het menselijk lichaam neemt het hart een centrale plaats in en het is dan ook tot symbool geworden van de hele persoon: gevoel en verstand komen erin samen en brengen de mens tot handelen, kiezen en beslissen.
Heilig Hart van Jezus als devotie
Wie vertrouwd is met gebed en stilte, weet dat het lichaam als het ware mee resoneert met het gebed. Dat wordt door kunstenaars expliciet gemaakt in beelden die ons soms wat merkwaardig voorkomen, maar die toch concreet proberen te maken wat anders abstract zou blijven. Afbeeldingen van de vereniging van God en mens in het gebed tonen soms expliciet de uitwisseling van de harten: een biddende mens geeft het eigen hart aan Christus, die in ruil Zijn hart geeft. Je kunt ze bijna pakken, zo concreet wordt het gemaakt.
Zo kon het hart van Jezus, ja het heilig hart van Jezus, tot voorwerp van devotie worden. Je kon je ertoe richten, je kon ernaar verlangen, je kon ermee verenigd worden. In de vorige eeuw werden hele gezinnen toegewijd aan het Heilig Hart van Jezus, inclusief de intronisatie van het beeld van het Heilig Hart op een bijzondere plek in huis: het werd op een sokkel geplaatst, er werd een kaarsje bij opgestoken en het gezin knielde ervoor om dan samen de daarbij gebruikelijke gebeden uit te spreken.
Menselijke kant
De devotie of toewijding tot het Heilig Hart van Jezus doet halverwege de middeleeuwen haar intrede in het kerkelijk leven. Langzaam verschuift dan de aandacht voor de goddelijkheid van Jezus naar zijn menselijke kant. Het zijn niet de geringsten die zich eraan wijdden: Thomas van Aquino, Antonius van Padua, Franciscus van Assisi en Bernardus van Clairvaux. Laatstgenoemde was een gedreven abt van cisterciënzer monniken, die optreden in de wereld niet schuwde maar tegelijk een intensief innerlijk leven leidde van vertrouwelijkheid met Christus, die voor hem zo nabij was dat hij afgebeeld wordt voor het kruis maar dan zo dat Jezus van het kruis af hem tegemoet komt met uitgestrekte armen. Het is een uiterlijk beeld geworden van de intimiteit van het gebed.
In de zeventiende eeuw krijgt de Heilig-Hartdevotie een nieuwe im- puls door de visioenen van Margaretha Maria Alacoque, een kloosterzuster in Paray-le-Monial. Zij voerde gesprekken met Christus als deze haar verscheen en bracht deze conversatie ook naar buiten. Haar open- baringen zorgden zowel binnen het klooster als daarbuiten voor ver- warring en tegenspraak. Maar mede door de tactvolle leiding van de jezuïet Claude la Colombière begonnen gelovigen stilaan gehoor te ge- ven aan de oproepen van het Heilig Hart om Zijn liefde meer te laten spreken.
Heilig Hart in de liturgie
In 1856 werd het feest van het Heilig Hart officieel in de liturgie opgenomen. Tot op vandaag wordt het gevierd en zeker ook in de kringen van jezuïeten blijft het iets speciaals. De voorloper van Ignis Webmagazine was het tijdschrift ‘De Heraut van het Heilig Hart’. De devotie tot het Heilig Hart bleef de jezuïeten altijd vergezellen, al is het niet eenvoudiger geworden om daar vandaag de dag een inspirerende inhoud aan te geven. Toch blijft het een uitdagend stukje geschiedenis: steeds blijkt zo’n devotie een antwoord op bewegingen in de geest van de tijd die elders een gebrek tonen.
(Dries van den Akker SJ Ben Frie SJ) .
Bijbelteksten die verwijzen naar het hart van Jezus
Want gij zijt een volk, dat aan Jahwe uw God gewijd is. U heeft Hij onder alle volken op aarde uitverkoren om zijn eigen volk te zijn. Niet omdat gij talrijker zijt dan de andere volken heeft Jahwe zich aan u verbonden en u uitverkoren, want gij zijt het kleinste van alle volken; maar omdat Jahwe u liefhad en Hij de eed aan uw vaderen gestand wilde doen, daarom heeft Hij u met sterke hand uit het slavenhuis geleid en u verlost uit de macht van Farao, de koning van Egypte. Erken dan dat Jahwe uw God inderdaad God is, de getrouwe God, die het verbond gestand doet en vol erbarmen is voor wie Hem liefhebben en zijn geboden onderhouden tot in het duizendste geslacht, maar die degenen die Hem verwerpen in hun eigen persoon straft en te gronde richt, hen persoonlijk. Hij wacht niet: iemand die Hem verwerpt, straft Hij, hem persoonlijk. Volbreng dus de geboden, voorschriften en bepalingen die ik u heden voorschrijf.
Deuteronomium 7, 6-11: God komt zijn beloften na
(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 270)
In die tijd zei Jezus: ‘Vader, Heer van de hemel en de aarde, ik dank u! Want u hebt al die dingen bekendgemaakt aan heel gewone mensen. Maar voor wijze en verstandige mensen hebt u die dingen verborgen. Ja, Vader, zo wilde u het doen.’ Daarna zei Jezus: ‘Alle macht die ik heb, heeft mijn Vader aan mij gegeven. Alleen de Vader kent de Zoon. En alleen de Zoon kent de Vader. En de Zoon vertelt over zijn Vader aan de mensen die hij uitkiest.’ Jezus zei tegen de mensen: ‘Vind je het moeilijk om te doen wat God wil? Is het een te zware eis voor je? Kom dan bij mij. Ik zal je rust geven. Doe wat ik je zeg, en leer van mij. Je moet vriendelijk zijn, net als ik, en jezelf niet het belangrijkste vinden. Dan zul je werkelijk rust vinden. Wat ik van je vraag, is eenvoudig. Wat ik van je eis, is niet zwaar.’
Matteüs 11, 25-30: Komt allen tot Mij
(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1539)
Lieve vrienden, wij moeten elkaar liefhebben. Want de liefde komt van God. Iedereen die liefheeft, is een kind van God en kent God. Wie niet liefheeft, kent God niet, want God is liefde. God heeft zijn liefde aan ons laten zien door zijn enige Zoon naar de wereld te sturen. Dankzij zijn Zoon krijgen wij het eeuwige leven. De liefde komt van God. God had ons al lief voordat wij hem liefhadden. Omdat God ons liefhad, heeft hij zijn Zoon naar de wereld gestuurd. Door zijn Zoon worden onze zonden vergeven. Vrienden, omdat God zo veel van ons houdt, moeten ook wij van elkaar houden. Niemand heeft God ooit gezien. Maar als we van elkaar houden, blijft God in ons. Dan is zijn liefde in ons volmaakt geworden. Wij horen voor altijd bij God, en God blijft voor altijd in ons. Dat weten we doordat hij de Heilige Geest aan ons gegeven heeft. De Vader heeft zijn Zoon naar de wereld gestuurd om de mensen te redden. Dat hebben we gezien, en daar willen we over vertellen. Iedereen die gelooft dat Jezus de Zoon van God is, hoort voor altijd bij God. En God blijft voor altijd in hem. We hebben Gods liefde leren kennen toen we in Christus gingen geloven. Gods liefde is in ons. God is liefde. Iedereen die in liefde leeft, hoort voor altijd bij God. En God blijft voor altijd in hem.
1 Johannes 4, 7-16: God houdt veel van ons
(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1955-1956)
Drie pausen over de Heilig Hart devotie
Zoals de Kerk de maanden mei en oktober aan Maria heeft toegewijd, staat zij in juni stil bij het Heilig Hart van Jezus. Vrijdag 16 juni viert zij het Hoogfeest van zijn Heilig Hart, het symbool bij uitstek van Gods liefde voor de mensen.
Het menselijk hart geldt als hét centrum van het gevoelsleven. Met een hartje laten we zien dat we van iemand houden, een gebroken hartje dat we verdrietig zijn. Omdat Jezus volledig God en volledig mens is geworden is zijn hart altijd beschouwd als het centrum van de volmaakte liefde.
Het specifiek benoemen van zijn Heilig Hart kwam op in de loop van de Middeleeuwen, toen het accent verschoof van het goddelijke naar het menselijke aspect van Jezus. Dat proces werd ook zichtbaar in de christelijke kunst, die Jezus aanvankelijk vooral afbeeldde als overwinnaar op de zonde en de dood. Als de menselijke natuur van Jezus meer aandacht krijgt, groeit ook de aandacht voor zijn lijden en kruisdood. Met het verbeelden ervan onderstreepten kunstenaars wat Jezus tegen Nikodemus zei: “Zozeer immers heeft God de wereld liefgehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat al wie in Hem gelooft niet verloren zal gaan, maar eeuwig leven zal hebben” (Johannes 3, 16).
Het biddend nadenken over het lijden, ‘beschouwen’ genoemd, voerde vanzelf naar de bron van Jezus’ liefde, zijn hart. Daaruit zou, in onze streken met name door de stroming van de Moderne Devotie, een steeds breder verbreide geloofspraktijk ontstaan die uiteindelijk de Heilig Hartdevotie is gaan heten.
“Nu zal Ik ze tot Mij trekken met menselijk medeleven.”
1. Paus Pius XII
Die bestaande praktijk kreeg een extra impuls en bevestiging door de visioenen van de heilige Maria Margaretha Alacoque (1647-1690). In zijn encycliek ‘Haurietis aquas in gaudio’ (‘Met vreugde zult gij water scheppen’) uit 1956 over de H. Hartdevotie benadrukt paus Pius XII dat die visioenen iets bevestigden dat er al was.
Interessant zijn diens verwijzingen naar het Oude Testament, waarin het diepe besef verwoord ligt dat God weliswaar almachtig en vreeswekkend is, maar dat de mensen Hem boven alles aan het hart gaan. Zo citeert hij de profeet Hosea: “Toen Israël een kind was had Ik hem lief, en uit Egypte heb Ik Mijn zoon geroepen – Efraïms opvoeder was Ik en droeg hen in Mijn armen – maar zij begrepen niet, dat Ik voor hen zorgde. Nu zal Ik ze tot Mij trekken met menselijk medeleven, met de koor- den der liefde. Ik zal hun misdrijf genezen en ze van harte liefhebben, want mijn toorn is van hen afgewend. Ik zal zijn als de dauw, Israël zal opbloeien als een lelie en wortelschieten als een ceder van de Libanon” (Hosea 11, 1-4; 14, 5-6).
Paus Pius XII wijst bovendien nadrukkelijk op Jezus’ menselijke emoties, door de evangelisten beschreven, over zijn ontroering, verdriet, medelijden, angst en ook toorn. In zijn encycliek verwerpt Pius XII de misvatting dat de Heilig Hartdevotie iets van het verleden is, iets particuliers en niet behorend tot de kerngedachten van het geloof.
“Hij heeft een lichaam en een hart aangenomen.”
2. Paus Benedictus XVI
Het hoogfeest van het Heilig Hart van Jezus valt op de derde vrijdag na Pinksteren. Het is het derde en laatste feest dat volgt op de paastijd, na de Allerheiligste Drie-eenheid en Sacramentsdag. Deze opeenvolging is een soort beweging naar het centrum toe, aldus paus Benedictus XVI in 2008: “Een beweging van de geest die God zelf leidt. Vanuit de oneindige horizon van zijn liefde heeft God willen binnentreden in de grenzen van de geschiedenis en de menselijke conditie; Hij heeft een lichaam en een hart aangenomen zodanig dat wij het oneindige in het eindige zouden kunnen beschouwen, het onzichtbare en onzegbare Mysterie in het menselijk Hart van Jezus van Nazareth.”
“Elke persoon heeft behoefte aan een ‘centrum’ van zijn leven, een bron van waarheid en goedheid waaraan hij zich kan laven in de verschillende situaties van het leven en de last van elke dag”, aldus paus Benedictus. “Elk van ons, wanneer hij zich terugtrekt in stilte, heeft niet enkel nood aan het voelen van zijn eigen hartslag maar veel dieper nog, aan de hartslag van een onuitsprekelijke aanwezigheid, zichtbaar voor de ogen van het geloof en vooral veel méér werkelijk: de aanwezigheid van Christus, hart van de wereld.”
3. Paus Franciscus
Of zoals paus Franciscus het in 2014 op het Hoogfeest van het Heilig Hart stelde: “De liefde, de trouw van de Heer manifesteert de nederigheid van zijn Hart; Jezus is niet gekomen zoals de koningen en machtigen der wereld om de mensen te veroveren, maar om zijn liefde aan te bieden, zachtmoedig en nederig. Dat is de definitie die Hij van zichzelf heeft gegeven: ‘leert van Mij: Ik ben zachtmoedig en nederig van hart’ (Matteüs 11, 29). De betekenis van het Hoogfeest van het Heilig Hart van Jezus (…) is de nederige trouw en zachtmoedige liefde van Christus, die ons de barmhartigheid van de Vader openbaart, steeds meer te ontdekken en ons ermee te omhullen.”
(bron : www.katholiekleven.nl)
Woorden van Thérèse
Ik vertrouw er ten volle op dat God mij niet in de steek kán laten.
Daarom leg ik álles in Zijn handen.
Jezus vraagt geen heldendaden van ons maar alleen vertrouwen en overgave en dankbaarheid.
Hij heeft onze prestaties niet nodig maar slechts onze liefde.
Het is Jezus’ hand die álles leidt.
Men moet alleen maar Hem in alles zien.
Gij zult de heilige Maagd Maria nooit genoeg beminnen.
Jezus is daarover zeer tevreden want zij is zijn Moeder.
Omdat ik “klein” was, boog de Heer zich naar mij toe en leerde mij de Geheimen van zijn Liefde.
Zijn Liefde kwam in mijn hart; het verlangen om mezelf te vergeten en anderen gelukkig te maken.
Ik had daardoor nu zelf het geluk ontdekt.
Evenals de zon de ceders en tegelijkertijd elke bloem bestraalt alsof ze de enige op de wereld is,
zo houdt God zich ook met élke mens bezig alsof hij de enige is.
Wat zijn de goedheid en de barmhartige Liefde van Jezus weinig gekend.
Het is wáár, om deze schatten te waarderen, moet men zich “klein” maken, zijn nietigheid erkennen.
Dit is nu juist wat velen niet willen doen.
Uit de gebeden van Thérèse van Lisieux:
Uw liefde is mij al in mijn jeugd tegemoetgekomen, zij is met mij opgegroeid, en nu is zij een afgrond waar ik de diepte niet van kan peilen. Liefde trekt liefde aan. Mijn liefde, o Jezus, verheft zich naar U. Zij zou de afgrond die haar aantrekt willen vullen. Maar helaas, het is zelfs geen dauwdruppel verloren in de oceaan! Om U te beminnen zoals U mij bemint, moet ik uw eigen liefde lenen, dan alleen vind ik rust.
O mijn Jezus, het is misschien een illusie, maar het lijkt mij dat U een ziel niet met meer liefde kunt overstelpen dan U met de mijne hebt gedaan. Om die reden durf ik U vragen om hen die U mij hebt gegeven te beminnen zoals U mij hebt liefgehad. Als ik op een dag in de hemel ontdek dat U méér van hen houdt dan van mij, dan zal ik mij daarover verheugen en nu al erken ik dat zij uw liefde veel meer verdienen dan ik. Maar hier beneden kan ik mij geen grotere onmetelijkheid van liefde voorstellen dan die welke U mij zo maar hebt willen schenken, gratis, zonder enige verdienste van mijn kant.
Uw tedere liefde wordt zo miskend, verworpen. O Heer, zal uw misprezen liefde dan in uw hart besloten blijven? Nee, aan harten die zich aan U wegschenken, kunt U die stromen van oneindige tederheid kwijt. U die mijn jonge leven wou zegenen en bekoren, blijf dicht bij mij tot aan de laatste avond. Heer, aan U alleen heb ik mijn leven verkwist en al mijn verlangens zijn U bekend. Schenk mij uw eigen hart, om U daarmee lief te hebben en om al mijn broeders en zusters naar U toe te brengen.
Onze maandelijkse vergadering gaat door op de 3e zondag van de maand. We komen volgende maand dus samen op zondag 16 juli. Het is een speciale dag waar we naar uitzien. Enkele mensen van ons leggen immers hun Beloften voor het leven af en één iemand wordt ingekleed (scapulier oplegging).
Programma van deze dag
13u30 : PowerPointpresentatie van het Heilig Land
14u45 : korte processie naar het Mariabeeld achterin de kloostertuin
15u15 : Eeuwige Beloften en inkleding
16 u : koffietafel
Ook niet-leden zijn hartelijk welkom vanaf 13u30. Om praktische redenen is het wel noodzakelijk eerst pater Lukas of Robrecht te verwittigen van uw komst.
P. Lukas : 09/225.57.87 of lukas.martens@karmel-gent.be
Robrecht : 0473/74.61.00 of robrechtdezuttere@yahoo.com
