Beste Broeders en Zusters,
Het is een grote vreugde om hier met u te zijn voor de jaarlijkse processie ter ere van de Moeder en Koningin van de Karmel. Ik werd gevraagd om een woord te zeggen om eventjes samen met u stil te staan bij het Feest van Onze-Lieve-Vrouw van de Berg Karmel.
Gisteren vierden wij het Hoogfeest van O.-L.-V. van de Berg Karmel, het grootste feest van de Karmelorde. Soms wordt dit feest ook genoemd het feest van het Scapulier, een belangrijke dag voor de mensen die een bijzondere godsvrucht hebben voor het dragen van het scapulier van de Moeder van de Karmel. En vandaag zou ik graag uitnodigen dat wij eens bekijken wat dit allemaal betekent, en vooral wat het scapulier kan betekenen voor ons.
Eerst en vooral definiëren wat het scapulier is. Het is in feite een deel van het habijt van de leden van de Karmelorde. Meerdere ordes hebben een scapulier als deel van hun kloosterkleed, maar in de Karmel heeft het een andere, een diepere betekenis. Een scapulier is een rechthoekige stof, met een gat in het midden (om het hoofd erdoor te steken) en het bedekte de tuniek van de kloosterling, oorspronkelijk was het bedoeld om het habijt te beschermen tijdens de werkperiodes. Het lijkt op een schort, en verwijst naar de dienstbaarheid die een goede kloosterling moet hebben tegenover zijn gemeenschap.
De Karmel is gesticht in het Heilig Land tijdens de kruistochten, door pelgrims en kruisvaders die de beslissing genomen hebben om ter plaatse als kluizenaars te verblijven, sommigen van hen hebben zich gevestigd in het gebergte van de Karmel, zij woonden in een eremieten kolonie, een z.g. laura, in kluizen rond een kapel toegewijd aan de Heilige Maagd Maria van de Berg Karmel.
De tweede helft van de 13e eeuw was een moeilijke tijd voor de karmelieten, toen zij vanuit het Heilig Land waren verdreven naar Europa omwille van de herovering van het Heilig Land door de Saracenen. Zij hadden moeite om zich aan te passen in Europa: van kluizenaars tot bedelorde, waarin de leden ook een actief leven leiden in dienst van de gelovigen. In deze crisis, volgens de overleveringen van de orde, is Maria, Onze patrones verschenen aan onze toenmalige algemene overste Simon Stock, en aan hem gaf zij het scapulier als een teken van haar moederlijke bescherming. De Kerk heeft later dit stuk van het habijt verkleind en toegestaan aan de gelovigen om ingekleed te worden met dit kleed om zo deel te krijgen aan de geestelijke schatten van de Orde.
Het scapulier is dus een deel van het habijt van de Karmelieten, en door zich te laten inkleden maken de gelovigen deel uit de Karmel-familie, en worden zij dan uitgenodigd om de spiritualiteit van de Karmel te beleven. De grote hervormster van de Orde, de H. Teresa van Jezus, schreef ooit: “wij allen die het habijt van de Karmel dragen, zijn geroepen tot de contemplatie” en contemplatie is niets anders dan de vereniging met God langs de weg van het innerlijke gebed. Wij zijn geroepen om zoals Elia het suizen van een zachte bries te horen en te verblijven voor het aanschijn van de Levende God. Ofwel om zoals Maria al deze woorden van God in ons hart te bewaren en ze bij onszelf te overwegen. Het scapulier is een uitnodiging om dieper te gaan met de genade die wij in ons doopsel hebben ontvangen. Niet alleen mogen wij beseffen dat wij kinderen zijn van God, maar dat ook beleven, onder het moederlijke toezicht van de Moeder Gods. Een mooie samenvatting van dit vinden we in een van de prefaties van het hoogfeest: “Gij hebt haar (Maria) ten diepste betrokken bij het heilsmysterie van uw Zoon. Met de Kerk houdt zij niet op U kinderen voort te brengen, door hen aan te sporen en op te wekken tot het bereiken van de volmaakte liefde. Ook ons heeft zij aan zich verbonden; zij voert ons mee op de stroom van haar deugden en begeleidt ons met moederlijke liefde. Zij heeft ons getooid met het kleed van haar orde, opdat wij in deze wereld haar afglans zouden zijn en met haar ononderbroken uw Woord zouden aanschouwen. Zo beminnen wij onze broeders en zusters met haar eigen hart en brengen wij hen tot Christus, door ons leven voor hen te geven.”
Door het scapulier komt de Evangelielezing tot leven: “Toen Jezus zijn moeder zag en naast haar de leerling die Hij liefhad, zei Hij tot zijn moeder: ‘Vrouw, zie daar uw zoon.’ Vervolgens zei Hij tot de leerling: ‘Zie, daar uw moeder.’ En van dat ogenblik af nam de leerling haar bij zich in huis.” Die leerling staat daar als vertegenwoordiger van ons: wij krijgen deze woorden te horen, en wij krijgen dan de keuze om Maria als moeder te aanvaarden en haar bij ons in huis te nemen. De Heilige Maagd toont ons haar kleed, het scapulier: durven wij het aannemen? Durven wij ons toevertrouwen aan haar bescherming, haar voorbeeld volgen, en haar als gids kiezen voor de lange en harde weg naar de vereniging met God?
Gegeven in Karmel Gent
17 Juli 2022, door Broeder Diaken Henrik-Maria van de Heilige Harten, ocd
