Broeders en zusters,
Het evangeliefragment dat we zo pas beluisteren is één van die teksten waar we niet altijd raad mee weten. Armen en treurenden worden gefeliciteerd, rijken krijgen harde woorden te horen. Dat is het omgekeerde van wat wij dagelijks meemaken. Wie kapitaalkrachtig is, brengt het meestal ver. Wie minder begoed is, maakt minder kansen.
Het ligt zeker niet in Jezus’ bedoeling een uitspraak te doen over rijk en arm. Armen, treurenden en hongerigen worden zalig geprezen, niet omdat ze in ontbering leven, maar omdat ze God ter harte gaan, omdat ze van Hem uitkomst en bevrijding mogen verwachten. Zelf is Jezus één van hen geworden. Hij wil hen laten ervaren dat God hun ellende niet wil. Integendeel: Hij biedt hun leven in overvloed aan, volle kruiken wijn zoals in Kana, manden brood zoals bij het broodwonder.
Maar hebben wij een boodschap aan deze woorden van Jezus!
We weten allemaal wat er zich afspeelt in onze wereld. Regelmatig wordt ons wel eens gezegd dat het leven op aarde catastrofaal bedreigd wordt. Het probleem van honger dat schijnbaar onoplosbaar is. Voortdurende dreiging van oorlog. De vervuiling van het milieu. De pessimistische prognoses stapelen zich op. Daarbij komt nog de ervaring van eigen begrensdheid die we allemaal kennen.
In het evangelie getuigt Jezus van een andere werkelijkheid zonder de vorige te ontkennen. Met zijn zaligsprekingen nodigt Hij ons uit tot vertrouwen in Gods bezig zijn met de mens en met onze wereld. Dat geloof is tegelijkertijd een belofte, maar ook een uitdaging.
De belofte is dat, in moeilijke situaties, wij ons geborgen mogen weten bij Hem. Waar wij vastlopen gaat Hij met ons op weg. De zaligsprekingen zijn niet alleen bedoeld voor het hiernamaals. Het heil dat Jezus ons is komen brengen is bedoeld om mensen hier op aarde gelukkig te maken. En de grootste eer die wij God kunnen brengen is zorg dragen voor het geluk van de medemens hier en nu.
Vandaar zijn de zaligsprekingen ook een uitdaging. Er moet iets gedaan worden. Dat wil Lukas ons duidelijk maken. Geloven in de Vader en in zijn Zoon Jezus houdt in dat je ook aan de kant gaat staan van die mensen die in de knel zitten, zoals Jezus gedaan heeft. Het is van je materiële en geestelijke rijkdom delen met hen die tekort hebben. Het betekent ook je eigen armoede erkennen zodat God je kan aanraken met zijn liefde.
Jezus zelf heeft ons dit voorgeleefd en die levenshouding werd fundamenteel getekend door de gave van zichzelf. Die zelfgave wil Hij in en door ons verder zetten. Jezus voelde zich aangetrokken tot de arme, de hongerige, de zwakke mens, tot allen die zonder herder door het leven moeten gaan. Maar Jezus hierin navolgen is niet vanzelfsprekend. Het vraagt aandacht voor de mens in nood; het vraagt een dieper geworteld en gegrondvest zijn in de liefde, het vraagt dat we naar Jezus kijken om Hem te kunnen navolgen.
De ervaring van onze eigen armoede, maar tegelijkertijd de rijkdom van ons toebehoren aan de Heer, helpen ons om de zaligsprekingen heel concreet te kunnen beleven. Overal waar mensen proberen te leven volgens de maatstaven van de Bergrede, daar ontstaan oasen van vrede, liefde en geluk. Daar wordt de geest van deze wereld doordesemd met de goedheid en de barmhartigheid van God. Waar mensen ontvankelijk staan tegenover God, daar wordt God zelf de trouwe verbondspartner van de mens, zodat zijn kracht zich openbaart in menselijke zwakheid. Op God bouw je nooit tevergeefs. Amen.
