+
Broeders en zusters,
Vanuit de liturgie van vandaag is het heel duidelijk: als onze Kerk niet dient, dient ze tot niets!
Een provocerende uitspraak. Even provocerend als de houding van Jezus toen Hij op de vooravond van het Paasmaal met zijn leerlingen in Jeruzalem bijeen kwam. Uitdagend, en niet alleen omdat Hij uit dat avondmaal iets heel anders heeft gemaakt dan gebruikelijk was. Jezus heeft die avond een nieuw verbond gesloten, het bezegeld met de tekenen van brood en wijn en met de woorden van de consecratie zoals ze ons werden overgeleverd.
Hij geeft ons daarbij een duidelijke opdracht: “Doe dit tot mijn gedachtenis“. Dit slaat niet alleen op het delen van brood en beker.
Op die bewuste avond gebeurde er echter nog iets. Iets wat op het eerste ogenblik onbegrijpelijk leek en voor de leerlingen ook zeer moeilijk te verdragen was. Jezus, hun Rabbi en meester, de Messias en zoon van God, wast de voeten van zijn leerlingen. In die tijd het werk van slaven. In opdracht van de heer des huizes wasten slaven, de voeten van de gasten.
Dat Jezus deze dienst aan zijn leerlingen verrichtte was meer dan een symbool… het is de totale omkering van zowel de toenmalige als van de huidige machtsverhoudingen.
Het is een ongelooflijke provocatie – niet alleen voor de leerlingen toen, maar ook voor ons vandaag. Tenminste dat durf ik toch te hopen! Met dit voorbeeld van Jezus voor ogen daagt de viering van Witte Donderdag ons uit: is onze Kerk –ondanks alle schandalen- is ze toch vooral een Kerk die dient? Maak dat maar heel persoonlijk: ben ik, die me christen noem, een mens die anderen dient, zoals Jezus het heeft gedaan? En is dat voor anderen ook nog zichtbaar?
Het antwoord is misschien niet zo vanzelfsprekend …Maar als we even naar het evangelie van vandaag kijken, dan zien we dat we ons in goed gezelschap bevinden. Ook Petrus heeft het ongelooflijk moeilijk met die vraag en zegt: “Dat is toch onmogelijk, nooit zult Gij mijn voeten wassen”. En Jezus? Na aanvankelijk begrip voor Petrus en voor zijn herhaalde uitspraak dat hij het niet zal toelaten dat Jezus hem de voeten zou wassen, zet Jezus hem voor het blok door te zeggen: “ als gij uw voeten niet door mij laat wassen, hoort ge ook niet meer bij mij”.
Duidelijker kan Jezus toch echt niet meer aantonen hoe zeer de dienstbaarheid Hem ter harte gaat. Het gaat hier niet om een onbelangrijke bijkomstigheid van zijn boodschap van Liefde. Hij wil de mensen met zijn tedere en noodzakelijke dienst raken. De voetwassing van zijn leerlingen is een beeld van wat liefde is: dienstbaarheid.
Elkaar de voeten wassen betekent niets anders dan elkaar zo te dienen dat het leven van iedere mens in de gemeenschap van Jezus Christus kan lukken. Een Kerk die niet dient, dient tot niets!
Jezus heeft gekozen voor het ongewone, voor de slavendienst.
En die dienende liefde weegt niet af. Dienende liefde laat het ongewone gebeuren: zichzelf onbaatzuchtig weg geven voor de mensen. Dat is nooit vanzelfsprekend. We raken hier de kern van ‘priester-zijn’. Ik ben ervan overtuigd dat voor elke priester Eucharistie en voetwassing samen horen: “Ik heb jullie een voorbeeld gegeven opdat ge ook zo zoudt handelen zoals ik gehandeld heb.” en “Doe dit tot mijn gedachtenis”. Alleen op die manier is Christus levend onder ons.
Wanneer we vandaag Witte Donderdag vieren, dan leggen we heel bewust de nadruk op beide tekenen. De voetwassing en de Eucharistie. Beide tekenen wijzen ons er nadrukkelijk op dat we als Kerk alleen maar toekomst hebben wanneer we met elkaar gemeenschap vormen en als gemeenschap ook bereid zijn om verantwoordelijkheid voor elkaar op te nemen. Daartoe is behoedzaamheid en oplettendheid; moed en bemoediging voor elkaar van groot belang. Voor priesters, voor elke gedoopte christen mens.
Wanneer we dus niet alleen van een levende kerk willen dromen, maar ze ook willen realiseren, dan is dat niet mogelijk zonder die twee accenten. Want de Kerk van de toekomst, zoals Jezus ze wil, moet een dienende Kerk zijn. Anders schiet ze niet alleen in haar opdracht te kort, maar dan kan ze ook de mensen niet voor haar winnen. Laat ons dus een Kerk zijn waarin niet alleen Jezus’ geest levend is, maar waarin HIJ, Jezus Christus zelf, ook voelbaar aanwezig is – in het breken van het brood en in de liefde voor de mensen. “Doe dit tot mijn gedachtenis” en “Handelt zoals ik gehandeld heb”. Amen.
o.a.m.d.g.
Download of print deze homilie als pdf
