Eerste lezing: Joël 3, 1-5. Tweede lezing: Galaten 5, 16-25. Evangelie: Johannes 20, 19-23
+
Pinksteren … waar gaat dat eigenlijk over? Afbeeldingen, voorstellingen van de Heilige Geest kennen we voldoende. De meest gangbare voorstelling is wel de witte duif. Ook hier in ons kerkgebouw. Kijk maar even naar het hoofdaltaar, kijk even naar boven naar de gouden stralen. In het midden zie je de witte duif … de Heilige Geest.
Of de afbeeldingen van de apostelen met vurige tongen boven hun hoofden. Het kan tot je verbeelding spreken. Toch heb ik de indruk dat de Heilige Geest de Goddelijke Persoon is waar we het minst voeling mee hebben.
Vroeger was het allemaal heel duidelijk. In de “Mechelse catechismus” had men er maar enkele woorden voor nodig. Sommigen onder jullie zullen ze wellicht nog direct mee op kunnen zeggen :
Is er meer dan één God?
Neen, er is maar één God.
Hoeveel goddelijke personen zijn er?
Er zijn drie goddelijke Personen: God de Vader, God de Zoon en God de heilige Geest.
Nadien volgen in deze catechismus 64 vragen en antwoorden over God de Vader en God de Zoon.
Over de Heilige Geest blijft het boekje vrij kort: slechts 5 vragen en antwoorden.
Het gaat er me natuurlijk niet om propaganda maken voor een oude catechismus … maar toch vind ik er kernachtig uitgedrukt wat de betekenis is van de Heilige Geest. Ik citeer: “De heilige Geest verlevendigt de heilige Kerk en geleidt haar op de weg van waarheid en heiligheid. De Geest is de ziel van de Kerk.” En verder: “De heilige Geest woont in de zielen van de gelovigen. Hij verlicht, geleidt en heiligt ze door zijn genaden en gaven”.
Daarmee is veel gezegd! Wat me direct opvalt is dat ook in die tekst van 1954 de heilige Geest al omschreven wordt als dynamiek. Ik vind er niets terug in de aard van “behoudende kracht” een kracht die de “goede oude tijd” moet veilig stellen.
Nee … helemaal wortelend in de bijbelse traditie wordt de heilige Geest gezien als brenger van leven; van bezieling.
Het werken van de Geest kunnen we slechts ervaren door Mensen die in naam van God en in naam van Jezus handelen. Ieder van ons is uniek en heeft van God zijn/haar eigen talenten en begaafdheden gekregen – maar niet zo maar als geschenk en opdracht voor zichzelf alleen, maar als bouwsteen voor het geheel, als bouwsteen voor datgene wat wij Kerk noemen. De heilige Geest is immers “de ziel van de Kerk”.
Paulus gebruikt om onze Kerk te beschrijven het volgende beeld: Hij noemt haar „het lichaam van Christus“ – een lichaam dat, zoals het menselijk lichaam, uit verschillende organen en ledematen bestaat. Daarin heeft elk orgaan, en elk lidmaat, zijn eigen unieke en onmisbare taak.
Kerk wil zeggen dat elk lid zich zijn/haar talenten en begaafdheden inbrengt en zich niet laat ontmoedigen; ook niet als er soms gediscuteerd wordt over de juiste te volgen weg naar de toekomst. Want dat bewijst toch alleen maar dat wij, als “lichaam van Christus”, samen onderweg zijn. Wij allemaal maken deel uit van dat lichaam – hoe meer wij ons uit dat lichaam terugtrekken, des te meer wordt onze Kerk herleid een skelet, en een skelet is nu eenmaal dood en niet levend.
Daarom horen we in de eerste lezing God zeggen: “Ik zal mijn Geest uitgieten over al wat leeft”.
Met Pinksteren stellen we ons onwillekeurig de apostelen voor samen met Maria, bang voor de Joden en wat onzeker wachtend op wat komen gaat. Wanneer de heilige Geest over hen komt als vurige tongen komen ze in aktie, worden ze door Jezus gezonden.
Niet voor niets worden in de Bijbel voor de Heilige Geest de beelden van storm en vuur gebruikt. Leven en dynamiek. In wat volgt zien we dat de apostelen dat ook waar maken: vol ijver trekken ze rond om te verkondigen, om te dopen … Diezelfde dynamiek is het wat we vandaag voor onze Kerk ook nodig hebben. Op de vraag, wat hij dacht wat voor onze Kerk het noodzakelijkste was antwoordde Johannes XXIII: “Opent de vensters en laat frisse lucht naar binnen”!
Dat beeld dat paus Johannes XXIII gebruikt is nadien overal gaan klinken. Sommigen zijn er vol enthousiasme op ingegaan, anderen vinden het dan weer niet goed.
Toch kan je er niet rond dat we, wanneer we ons christenen willen blijven noemen, we ons hele leven én het leven van de kerkgemeenschap moeten openen voor de werking van de heilige Geest.
Voor onze huidige bisschop staat dat onomwonden in zijn programma: “In de vreugde van de Geest”. Het was zijn abtsleuze én is zijn bisschopsleuze.
In zijn visietekst voor ons bisdom (je kan hem lezen op de website van ons bisdom bij Kerknet) schrijft bisschop Lode het volgende: “De vreugde is de bevestiging van echt leven, van vrede en harmonie. In die zin is vreugde wervend, zonder zich op te dringen. Maar het is de vreugde van de Geest. Hij is het principe van dynamisme en vernieuwing. Zijn vreugde is dus geen beate stilstand, maar elan en enthousiasme. Ze is kracht en moed. Daar staan we voor: Gods Geest houdt de toekomst open, ook in de moeilijkste omstandigheden.”
Broeders en zusters, velen van ons hebben het vandaag moeilijk … om zovele redenen, maar laten we ons blijven openen voor de werking van de heilige Geest: in ons eigen persoonlijke leven, in het leven van de Kerk.
Hoe weten we of we in de kracht van de heilige Geest staan? Je merkt het aan de vruchten van de Geest: liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing.
Ik eindig met de woorden van Paulus aan de Galaten: “Wanneer de Geest ons leven leidt, laten we dan ook de richting volgen die de Geest ons wijst”.
o.a.m.d.g.
VOORBEDEN HOOGFEEST PINKSTEREN
Kom Heilige Geest, want we hebben uw wijsheid nodig,
al was het maar om dankbaar te zijn voor de vrije wil die we gekregen hebben.
Kom Heilige Geest, want we hebben uw inzicht nodig,
al was het maar om in te zien dat ieder het recht heeft op fouten maken.
Laat ons bidden.
Kom Heilige Geest, want we hebben uw raad nodig,
al was het maar om ook anderen te kunnen helpen.
Kom heilige Geest, want we hebben uw kennis nodig,
al was het maar om te weten wat goed is en wat kwaad.
Laat ons bidden.
Kom Heilige Geest, want we hebben uw eerbied nodig,
al was het maar om onze medemensen te kunnen respecteren.
Kom Heilige Geest, want we hebben uw geloof nodig,
al was het maar om oprecht christen te kunnen blijven.
Kom Heilige Geest, want we hebben uw inspiratie nodig.
al was het maar opdat we écht mens zouden kunnen zijn.
Laat ons bidden.
Illustratie uit de Rabbula-gospels, een Syrisch evangelieboek uit de 6e eeuw. Bron Creative Commons