+
Laatst zei mijn moeder zo terloops: “Het is niet te geloven he, zelfs met alles wat ook dit jaar niet kon, is het jaar toch weer voorbij gevlogen”.
Ik weet niet of jullie ook dat gevoel hebben … maar er is toch iets van … opnieuw vieren we Kerstmis, de geboorte van Gods Zoon. We gedenken dat Jezus een mens is geworden zoals wij. Elk jaar opnieuw vieren we dat. Toen ik deze homilie aan het voorbereiden was kwam er plots een vraag bij me binnenvallen. Ik beken eerlijk de vraag heeft me bezig gehouden en ze bleef steken.
“Die geboorte van Jezus, heeft die de wereld wel veranderd? Mag het vieren van de geboorte van de Mensenzoon mijn hart en mijn leven veranderen?”
Geen moeilijke vraag … het antwoord is dat wel. Want zo op het eerste gezicht verandert er niet zo veel. Nog steeds is er het grote vluchtelingenvraagstuk. Ook nu nog gebeuren aan onze Europese grenzen dingen die je eigenlijk niet kan of mag accepteren. Het hele voorbije jaar hoorden en zagen we de verwoestingen van natuurgeweld en de daarbij horende miserie voor zoveel mensen. De corona pandemie ging gewoon door…ook de discussies daarover. Ik ga maar niet verder met de opsomming…het is tenslotte kerstmis.
En als ik naar mezelf kijk: ik moet nog steeds in het reine komen met mijn eigen mindere kantjes. Ik blijf, ook al doe ik mijn best, tekortschieten in de liefde. Nog steeds laat ik de gezindheid die in Jezus was niet helemaal toe in mijn doen en laten. En krijgt Jezus wel die plaats in mijn leven die ik Hem zou willen geven?
Toch vieren we vanavond/vandaag de geboorte van onze Verlosser. Vier weken lang hebben we ons aan de hand van de dagelijkse schriftlezingen laten leiden in onze voorbereiding op het hoogfeest van vandaag. Met de lichtjes op de adventskrans is ook onze verwachting gegroeid.
We krijgen op kerstmis twee Evangelies om te overwegen: vanavond vertelt de evangelist Lukas ons het verhaal van Jezus geboorte en het verhaal van de engel die de herders daarvan komt vertellen. Op kerstdag zelf krijgen we een eerder theologische vertolking door de evangelist Johannes.
Het Evangelie dat ik jullie zojuist heb voorgelezen is gewone gelovigen wellicht het meest vertrouwd. Sluit ook het best aan bij de traditie van de kerststal. Een heel menselijke voorstelling waar we heel gemakkelijk kunnen bij aansluiten; waar onze verbeelding mag spelen. Bij de kerststal is het ook redelijk eenvoudig om bijvoorbeeld aan kinderen het gebeuren van kerstmis te vertellen.
Maar er zijn ook de verzen uit het begin van het Johannesevangelie. Al zijn die veel abstracter en spelen ze niet in op de romantiek van Kerstmis … ze blijven me elk jaar opnieuw raken. Beetje raar eigenlijk: de tekst gaat over licht en donker. Maar we lezen deze tekst niet in de kerstnacht maar op kerstdag wanneer het volop licht is en de symboliek van licht en donker er eigenlijk niet echt is.
Misschien daarom dat deze tekst ons uitnodigt om dieper te kijken. “Het ware licht dat iedere mens verlicht, kwam in de wereld. Hij was in de wereld; de wereld was door Hem geworden, en toch erkende de wereld Hem niet … Aan allen echter die Hem wél aanvaardden, aan hen die in zijn Naam geloven, gaf Hij het vermogen om kinderen van God te worden.”
Goede mensen daar gaat het om met kerstmis: dat wij met lezingen, liederen en gebeden, met vertellingen… door gezellig samenzijn met anderen, door kerstbomen en lichtjes te plaatsen … gedenken dat God mens is geworden om zich aan ons mensen te geven opdat wij kinderen van God zouden worden.
Edith Stein, een joodse filosofe die later als katholiek koos voor het verborgen leven als karmelietes omschrijft Kerstmis zo:
“God werd een mensenkind,
opdat de mensen
godskinderen zouden worden.”
Teresa Benedikta van het kruis ocd – Edith Stein
God komt in de stilte, in de donkerte, als een klein kind, hulpeloos en kwetsbaar. Maar zo wil Hij Licht zijn…zo wil Hij bij de mensen zijn en nodigt Hij u en mij uit om Hem te ontvangen in ons hart.
We bezingen Hem als Vredevorst, als Redder van de wereld, als onze Heiland en Verlosser. En Hij is gekomen. Toen, maar ook nu. Door als klein kwetsbaar kind, zonder macht, onder ons te komen doet God beroep op onze beste krachten. God is mens geworden zoals wij, omdat Hij er op vertrouwt dat u en ik zijn liefde zichtbaar kunnen maken, dat u en ik vrede kunnen bewerken.
De uitnodiging van het Jezuskind is heel eenvoudig: dat wij lichtjes van hét Licht zouden worden. Gods droom is dat we licht willen zijn voor elkaar, licht dat des te sterker gaat stralen naarmate de duisternis intenser is.
Ik weet het … daarmee is de miserie in de wereld niet weg. De grote problematieken blijven overeind … we kunnen er wellicht als heel gewone mensen niet écht veel aan doen. Als we knielen bij het kleine Jezuskind, als we naar Hem kijken en ons door Hem en zijn boodschap laten raken, dan wordt niet alles plots eenvoudig. Het kruis doemt altijd weer op. Ook liturgisch: de dag na kerstmis al begint het: Maria en Jozef zoeken zich te pletter naar Jezus, daarna komt het verhaal van de kindermoord in Bethlehem en van de heilige familie die een vluchtelingen gezin wordt … De Evangelieteksten zijn geen naïeve verhalen zoals men je soms wil doen geloven!
Integendeel, het Evangelie neemt de realiteit ernstig. Vrede en vreugde, maar ook verdriet en tegenslag horen allemaal bij het leven.
Maar geloven in kerstmis is geloven dat onze God een liefdevolle, barmhartige God is, die steeds weer een nieuw begin wil maken. Nieuw leven wordt geboren op een plaats waar je het niet zou verwachten en de eerste getuigen zijn herders, toen mensen die nauwelijks van tel waren. Het nieuwe begin is echter gemaakt. De hemel barst open. Licht en engelenzang overal, uitbundig zelfs: “Glorie aan God in den hoge, vrede op aarde en alle goeds voor mensen.”
Broeders en zusters: moge het Licht van Kerstmis over ons stralen. Mogen we dat Licht ook zelf uitstralen. Dan worden Gods liefde en vrede zichtbaar op onze aarde en wordt het voor veel mensen hopelijk een beter leven.
Ik wens jullie ook namens mijn medebroeders van harte een zalig kerstfeest.
Paul De Bois ocd
o.a.m.d.g.