+
Het Evangelie van deze zondag is het vervolg van wat we vorige zondag hebben beluisterd. Een verder deel uit hoofdstuk 6 van het Lucasevangelie. Het vervolg van de zogenaamde vlakterede van Jezus.
Ook vandaag strijkt wat we samen beluisterden tegen de haren in. Wat Jezus hier vertelt vind ik persoonlijk moeilijk. Ik begrijp wel dat Jezus aan de zaligsprekingen ook vervloekingen toevoegt om door de tegenstelling de juiste houding tegenover het Rijk Gods te benadrukken. Ik begrijp ook wel de aansporing van Jezus, dat ik mijn vijanden moet beminnen, dat ik moet geven aan wie iets vraagt, moet durven uitlenen en … dat ik niet moet oordelen.
Ik weet ook dat de zin “Weest barmhartig zoals uw Vader barmhartig is” de sleutel is om deze hele evangelietekst te verstaan. Toch blijft het een tekst waarmee ik vecht. Het is niet moeilijk om het als Evangelie in de eucharistieviering voor te dragen. Het is voor jullie niet moeilijk om er met veel goede wil naar te luisteren. >Toch blijft het een ‘stekelig stukje Evangelie”.
Dit stukje kreeg in de Bijbel een tussentitel: ‘Bemint uw vijanden’. Ik stel me dan de vraag: wie is mijn vijand? Wat is vijandschap? De vijand wordt verondersteld, we worden achterdochtig en we gaan ons wapenen. Je kan dit heel duidelijk volgen nu bij het escalerende conflict aan de Oekraïense grens. Maar het moet nog niet eens een zo hoog politiek en militair gegrepen zijn. We kennen het toch allemaal tussen families, tussen buren, tegenover de vreemdelingen en vluchtelingen, noem maar op. Heel dikwijls wordt het een vicieuze cirkel. Maar het ergste is: het zit ook in ons; ook in mij. Ik besef heel goed, er is soms maar heel weinig nodig om het vuur van vijandschap te laten oplaaien. Er is niet veel nodig of we beginnen anderen te oordelen en veroordelen. We weten dat dit niet goed is. We beseffen dat we die draaikolk moeten durven doorbreken.
Dat lukt alleen door aan jezelf durven te sleutelen! Maar alleen op onszelf vertrouwend lukt het ook niet.
Laten we samen even de eerste lezing terug voor ogen houden: het verhaal van David en Saul. Het is geen stichtend heldenverhaal … het is het verhaal dat ons vertelt hoe je de cirkel van de vijandschap kan doorbreken. Het verhaal staat tegen de achtergrond van de verantwoordelijkheid waartoe beide mannen, gezalfden van God, geroepen zijn: barmhartigheid en zorg dragen voor Gods Volk.
“Zo barmhartig zijn als God”, het is het hart van de Joodse Tora. Het is het hart van het Verbond. Het gaat over God; over Gods barmhartigheid, over zijn onvoorwaardelijke trouw en liefde ten gunste van zijn Volk. Het is precies in de eigen geschiedenis dat het Volk van God gaandeweg geleerd heeft wat dat betekent: “Weest barmhartig zoals uw Vader barmhartig is”.
Wat Jezus daar op die vlakte aan zijn volgelingen en aan zijn leerlingen vraagt is daarvan de uiterste consequentie. Ook zij moeten het beetje bij beetje leren. Ze zijn leerlingen: ‘lerende mensen’. Leerling van Jezus zijn is niet gemakkelijk … toen niet en nu vandaag ook niet. Lerend van de woorden en daden van Jezus moeten we durven loslaten, veranderen en opnieuw beginnen…sleutelen aan onszelf.
Het wezenlijke van wat we ons leven lang moeten leren als christenen is duidelijk: leren liefhebben.
Daarom vraagt Jezus aan zijn volgelingen toen op die vlakte, en aan ieder van ons vandaag, om de vreemdeling lief te hebben … en Hij versterkt die oproep uit het boek Leviticus nog wanneer Hij zegt: “Heb de vreemdste vreemdeling lief” … “Heb je vijand lief …”
Eigenlijk helemaal niet zo vreemd wanneer je weet wat Jezus zijn volgelingen verder nog allemaal voorhoudt:
– Bidden voor wie je smaden
– Wanneer iemand op je wang slaat, dan biedt je hem ook de andere aan …
– Pakken ze je bovenkleed van je af, geef dan ook je onderkleed
– Als je houdt van wie van jou houden is dat goed, maar daarmee ben je nog geen leerling van Jezus
Als leerling van Jezus ga je niet enkel de vanzelfsprekende weg maar ga je nieuwe wegen, dan doorbreek je je eigen gemaakte veilige levenskringetje en mag een nieuwe ruimte groeien waar met een nieuwe maat gemeten wordt.
Hoe ver moet je daarin gaan? Heel ver …
“Weest barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is”
Minder kan niet want aan de barmhartigheid en de liefde die we in ons leven opbrengen zal ons gedrag gemeten worden.
Dat vraagt om het gevecht met evangelieteksten zoals die van vandaag. Het moet niet steeds al te vanzelfsprekend zijn. Soms zal het christen worden moeite kosten en heel veel luisteren naar Gods Woord betekenen. Zal het nodig zijn om ons heel dicht bij Jezus op te houden om beetje bij beetje Zijn volgeling te worden…
Met alle twijfel en aarzeling die mensen eigen is,
weten de leerlingen, dat zij geroepen zijn en
gezonden zullen worden.
Ze zijn daartoe bereid.
Er is alleen nog de angst of een mens wel in staat is meer te doen, eindeloos meer dan de wet voorschrijft: je vijanden beminnen, wel doen aan wie je haten, zegenen die jou vervloeken en bidden voor hen die je mishandelen.
Maar Jezus zegt: “Ga, je kunt het. Kijk naar Mij, doe als God, wees barmhartig”.
Ze herinneren zich het verhaal van bijvoorbeeld een barmhartige Samaritaan … iemand die eenvoudig deed wat het hart hem ingaf.
“Ja”, weten leerlingen van Jezus, “zo eenvoudig is het”.
En dan zetten ze hun beste been voor.
Bijna zijn ze op weg …
o.a.m.d.g.
