+
Soms zijn we getuige van belangrijke ontmoetingen. Zo was er in 2019 de ontmoeting tussen paus Franciscus en de Groot Iman van Al-Azhar, Ahmad Al-Tayyeb waar beiden een document over de ‘menselijke broederschap’ ondertekenden. Vorige week was er dan weer de ontvangst van paus Franciscus, in Najaf, door grootayatollah Ali al-Sistani. Ontmoetingen die telkens werden omschreven als tekenen van hoop en vrede.
Ook de Evangelies vertellen over ontmoetingen. Jezus komt in contact met vele mensen. Dikwijls weten we niet echt wie ze zijn. Van sommigen kennen we hun naam, zoals in het Evangelie van vandaag: Nikodemus. Hij gaat ’s nachts Jezus opzoeken om met Hem te praten.
Dat op zich is al bijzonder want Nikodemus is een farizeeër, hij behoort ook tot het sanhedrin, het hooggerechtshof dat Jezus later ter dood veroordeelt. Het is dus niet verwonderlijk dat Hij Jezus ’s nachts in het geheim bezoekt. Hij heeft, ondanks de verschillen in opvatting die er zeker geweest zijn, sympathie voor Jezus. Hij heeft aandacht voor wat Jezus zegt en doet. Wellicht heeft hij gemerkt dat de meningen over Jezus in Jeruzalem heel verdeeld worden. Hij weet dat het volk Jezus genegen is en dat de Farizeeën tegen Hem zijn.
Wat me eerst opvalt is dat Nikodemus zich niet laat meedrijven op “wat men zegt” over Jezus. Niet van de kant van de farizeeën en evenmin van de kant van het volk. Nikodemus is iemand die zijn eigen mening wil vormen.
Ik denk dat we daarmee, midden in de vastentijd, een belangrijke vingerwijzing krijgen voor ons geloofsleven: ons niet laten meeslepen; maar geduldig een eigen mening vormen. Durven nadenken én je hart laten spreken. Eigenlijk laat Nikodemus toe dat doorheen het gesprek met Jezus zijn denken inspiratie krijgt. Het is overigens ook niet zo een gemakkelijk gesprek. Nikodemus neemt, als farizeeër, in zijn naar Jezus toegaan een risico. Vandaar dat hij dat onopvallend doet: ’s nachts. De thema’s die in het gesprek ter sprake komen zijn evenmin gemakkelijk: Jezus heeft het in dat gesprek over de wedergeboorte in de Geest; over de Mensenzoon die moet worden omhoog geheven; over geloof dat uitzicht biedt op eeuwig leven en over het handelen in de waarheid.
De bekende Tsjechische theoloog Tomas Halik schrijft in zijn nieuwste boek “Zeit der leeren Kirchen” dat de spirituele ervaring van zoekers een plaats moet krijgen in de Kerk”.
Nikodemus is zo “een zoeker”. Ik hoop dat wij allemaal “zoekers zijn” in Gods Kerk. Niets is erger dan gelovigen die het allemaal heel goed weten. Mensen die exact weten hoe je vandaag gelovig moet zijn, wat je wel en niet moet geloven, hoe je dat geloof vorm moet geven, welke vroomheid juist is en welke niet.
Jezus is in hoofdstuk 3 van Johannes evangelieverhaal heel duidelijk: je moet naar Hem, naar de Mensenzoon, opkijken … Hij wordt omhoog geheven opdat wie in Hem gelooft eeuwig leven zal hebben. Dat is best een moeilijke gedachte. Jezus moet aan het kruis worden gehangen en dat kruis moet rechtop gezet worden zodat iedereen het kan zien. Ongewoon en vreemd ..; dat je moet opzien naar een gekruisigde en daardoor gered zult worden. Maar we lezen vandaag uit het Johannesevangelie en daar heeft elk woord een diepere betekenis. Jezus rechtop aan het kruis is voor deze evangelist Goede Vrijdag en Pasen samen. Het gaat om het wegvallen van alles wat te klein menselijk is én het gaat om Jezus’ verheffing in de hemel. Kan je je hieraan als mens toevertrouwen, kan je dat geloven, dan zal je eeuwig leven hebben, dan zal je delen in Gods leven, in Gods liefde, want God is liefde. Het vraagt waarschijnlijk van elk van ons om voortdurend tot bekering bereid te zijn.
Anders gezegd: deze lezing wijst er ons op dat bekering op de eerste plaats nood heeft aan geestelijke diepgang. Herinner je je nog dat deze vastentijd begonnen is met een gelijkaardige oproep van de profeet Joël: “Scheur je hart, niet je kleren”. Bekering, aan Jezus toebehoren gaat niet over uiterlijkheden maar over lang en intens naar Jezus luisteren en opkijken.
Precies daarom is het voor Teresia van Avila zo belangrijk dat we “met Jezus leren omgaan als met een vriend die er altijd is”.
Vanuit het gesprek, zoals Johannes dat heeft opgetekend, wordt duidelijk dat ondanks zijn sympathie voor Jezus en ondanks zijn aandachtige geest, de diepe inhoud van het gesprek Nikodemus deels ontgaat. Hij kan het niet helemaal volgen. Jezus doelde op een nieuw elan door een kracht van hierboven. Jezus wees op de omvorming in ons door Gods geest. Of Nikodemus uiteindelijk de stap gezet heeft om in Jezus te geloven als Gods Zoon zegt het Johannesevangelie niet.
Toch heeft het nachtelijke gesprek met Jezus Nikodemus schijnbaar veranderd. Vele hoofdstukken verder, wanneer men Jezus van het kruis afneemt staat Nikodemus er ook. Niet als een passieve toeschouwer. Nee. Hij heeft mirre en aloë mee, welriekende kruiden voor Jezus begrafenis.
Of na dit begrafenisritueel en nadat de steen voor het graf is gerold Nikodemus meteen ook een punt zet achter zijn verhaal met Jezus, blijft open. We weten het niet.
Wel is duidelijk: zijn verhaal is één van de zovele voorbeelden in het evangelie over de waarde van de ontmoeting. Ontmoetingen laten sporen na.
Als wij vandaag met enkelen samen eucharistie vieren, dan is dat niet omdat we daar recht op hebben of omwille van persoonlijke devotie. Als we vandaag eucharistie vieren, dan gedenken we dankbaar de woorden en de daden van onze Heer Jezus, omhoog geheven aan een kruis opdat wij zouden zien en geloven en handelen. Dat is niet zo vrijblijvend! Het laatste zinnetje uit het Evangelie van vandaag is duidelijk: “opdat van onze daden mogen blijken dat ze in God zijn gedaan”.
Dat is écht niet niks! Het betekent dat we ons in deze voorbereidingstijd naar Pasen toe, wanneer we ons oprecht willen bekeren, we alle egocentrisme moeten loslaten en ons radicaal naar Jezus keren. Lang naar Hem kijken en luisteren … ons hart naar Hem keren.
Heb je nood aan verandering, aan omkeer, aan bekering … kom dan naar Mij, zegt Jezus zo dikwijls in het vierde Evangelie.
Naar Jezus gaan vroeg moed van Nikodemus. Naar Jezus toe gaan vraagt ook moed van ons vandaag, want het mag niet vrijblijvend zijn. Het vraagt van ons de moed om diepgaand te veranderen opdat de gezindheid die in Jezus was ook in ons hart zou komen.
Daarom eindig ik met dit kort gebedje: “Heer, begeleid Nikodemus en elke zoeker op weg naar licht en waarheid”.
o.a.m.d.g.
