+
Broeders en zusters,
In de Karmel vieren we vandaag Johannes van het Kruis. Hij wordt ons als een model voorgehouden.
Heel dikwijls echter verengt men dat model tot Johannes als de ascetische figuur. En dat is slechts een deel-interpretatie. Veel meer dan dat is Johannes+ degene die geniet van Gods schepping. Degene met een zeer grote menselijke bezorgdheid voor zijn medebroeders, voor de monialen karmelietessen. Degene die de mensen wil laten delen in een leven van intense verbondenheid met God.
“In wat je te doen hebt, neem nooit een mens als voorbeeld…hoe heilig die ook mag zijn…maar neem Christus als voorbeeld, dan vergist ge u niet”. Daarmee zitten we midden in het levensdoel van Johannes+ : mensen laten delen in het leven van Jezus Christus en daartoe is de H.Geest de enige leermeester.
Johannes van het Kruis wil gewoon je vriend zijn die je helpt opdat “de gezindheid die was in Christus Jezus ook in jouw hart mag wonen”.
Er komen me daarbij 3 sleutelwoorden voor ogen:
• Spiritualiteit: als een nood voor onze tijd, voor onze samenleving
• Cultuur: als uitdrukking voor elke tijd van het denken en verhouden van die tijd
• Actualiteit: als bewijs van de doeltreffendheid van spiritualiteit in onze cultuur
Johannes+ brengt ons een fascinerende spiritualiteit: stevig geworteld in zijn denken en in zijn theologie. Hij heeft daarbij een ambitie: je brengen tot de meest intense eenheid met God… “zoals het vuur de houtblok tot vuur maakt” schrijft hij. Daarom heeft hij in zijn gedichten en in de commentaren daarop, zijn ervaringen willen delen, uit liefde, omdat hij de grote spirituele nood van heel wat mensen rondom hem zag.
In dat licht is hij ook een heel moderne heilige: alles draait om de liefde. Het is de dynamiek van zijn boodschap. De navolging van Christus levendiger maken. Een min of meer uiterlijk geworden kerkpraktijk de rug toekeren.
Om daartoe te komen gebruikt hij alles: de antieke filosofen, de H.Schrift, de kerkvaders, de scholastieke theologische traditie; het gedachtengoed van zijn eigen tijd: de Spaanse gouden eeuw; maar ook zijn eigen artistieke aanleg. Alles is goed om mensen te helpen dichter bij God te komen.
Hij leert ons om vanuit het verlangen te delen in de liefde die God tot bloei brengt in een mens. Het gaat Johannes+ om het innerlijk verhaal tussen jou en God. Het gaat om Gods Geest die werkzaam wordt in een mens.
Het moet ook gezegd: Johannes+ is ook de expert op het gebied van de “Donkere Nacht”. Zijn gedichten “Geestelijk Hooglied” en Levende Vlam van Liefde” spreken ons van de biddende zijde van het liefdesavontuur met God en zijn daarom gemakkelijker om te lezen. Toch blijft “de Donkere Nacht” het meest gelezen geschrift.
Wellicht omdat deze tekst een onontkoombare etappe beschrijft op die weg naar verbondenheid met God. Wie ernst maakt van zijn geloof moet nu eenmaal – vroeg of laat – doorheen de nacht.
Elk écht diep geestelijk leven is mystiek leven. We kunnen in het leven het mysterie van het lijden niet helemaal doorzien. De Donkere Nacht geeft ons een sleutel waarmee we in elk geval iets van het geheim op het spoor komen.
Misschien daarom dat zijn werk vandaag nog steeds mensen aanspreekt.
Johannes+ raakt een thematiek aan waarmee ook de moderne mens vertrouwd is: het zoeken naar God. “Waar houdt Gij U verborgen?” De onzekerheid, de donkerste verlatenheid die dit zoeken met zich brengt ervaren we toch allemaal…
Maar Johannes+ zegt me dat geen afgrond zo diep is, geen rots zo hoog, dat de weg onbegaanbaar zou zijn.
God is de totaal Andere…en dat kunnen we heel pijnlijk ervaren. De nacht is een weg, een weg waarvan we uiteindelijk weten dat hij ons bij God brengt. Johannes+ wil je helpen om “vrij te worden” om het hart wijd open te stellen voor de Geliefde, voor God zelf…om vanuit die goddelijke liefde ons hart ook te openen voor elkaar.
De weg van het hart openen voor God, voor Jezus Christus…is advent. Het is wachten op de komst van Jezus het mens geworden Woord.
14 december Heilige Johannes van het Kruis 1542-1591 : een levensschets