In de volksmond ‘Driekoningen’ genoemd, krijgt dit feest in de liturgie de naam ‘openbaring van de Heer’. We stellen ons de vraag: wat gebeurt er als God zich openbaart? Als Hij teken doet, nabij komt, concreet wordt, zich te kennen geeft in gebeurtenissen en in mensen die Hij zendt? Het evangelie toont ons drie manieren om daarop te reageren.
De wijzen uit het Oosten: in het Oosten kan men ’s nachts de hemel bewonderen overladen met sterren, zo dicht op elkaar gepakt, de ene naast de andere, met verschil in grootte, lichtsterkte en kleur. In de beschavingen van toen legden sommige geleerden er zich op toe om verbanden te ontdekken tussen de stand van de sterren en belangrijke gebeurtenissen op aarde. Het is mooi hoe het hart van sommigen van hen zo geraakt wordt bij het zien van een nieuwe ster dat zij niet meer ter plaatse kunnen blijven, maar zich gedrongen voelen om op weg te gaan, het vertrouwde achter te laten en de ster te volgen. Deze wijzen zijn mensen met een open geest en een open hart, het zijn eerlijke zoekers naar zin, betekenis, verbanden, zij zijn bereid om het vertrouwde los te laten en op een ingeving in te gaan en dit in een houding van nederigheid en eerbied voor wat van de hemel komt.
Ook de hogepriesters en Schriftgeleerden in Jeruzalem zijn specialisten in hun vak: de Bijbelwetenschap. Zij kennen de geschiedenis van het volk, zijn uitverkiezing om licht voor de volken te zijn en hun uitzien naar de vervulling van de beloften die God hen deed. Maar zij zijn niet zo open van geest. Wanneer wijzen komen melden dat de Koning der Joden is geboren, terwijl zij weten dat die in Bethlehem moet geboren worden, blijven zij gewoon ter plaatse en doen geen moeite om toch even naar Bethlehem te gaan kijken. Bethlehem ligt immers niet zo ver van Jerusalem. Zij blijven vastzitten in hun vooronderstellingen. Zij schieten tekort in het geloof in een God die dichtbij kan komen, zijn beloften hier en nu waar kan maken. Misschien zoeken zij God eerder in het buitengewone en het verhevene, dan in het gewone, onbeduidende, concrete. Jezus vond soms meer geloof bij vreemdelingen dan binnen zijn eigen kring.
Maar de wijze waarop Herodes reageert is het ergst. Het is bekend dat hij erg bang was om zijn politieke positie te verliezen. Iedereen die een bedreiging vormde voor zijn koningstroon werd geëlimineerd, zo één van zijn vrouwen, zo alle zijn zonen. En wanneer hij vaststelt dat hij door de wijzen om de tuin is geleid reageert hij furieus met de kindermoord in Bethlehem tot gevolg.
Dat brengt ons bij enkele kenmerken van de blijde boodschap:
Die is bestemd voor iedereen, voor elke mens zonder uitzondering. Zij is katholiek, wat betekent: open voor iedereen. In het begin kende de blijde boodschap dan ook een wonderbare verspreiding over het hele Romeinse rijk. Nadien dringt zij verder door in alle culturen. Daarbij aansluitend kunnen we zeggen dat God mensen tot zich kan trekken op heel diverse wijze. Voor de wijzen gebruikte Hij een ster, voor ieder van ons en voor elke mens heeft Hij een eigen manier om dat te doen. Maar de blijde boodschap stuit ook op menselijke tegenstand. Blijkbaar is een stukje bekering van het eigen hart voor sommigen te moeilijk. Jezus jubelt het uit: “Ik prijs U, Vader, Heer van hemel en aarde, omdat U deze dingen verborgen hebt gehouden voor wijzen en verstandigen, maar ze hebt geopenbaard aan kinderen. “
Tenslotte putten wij daaruit enkele uitnodigingen naar ons eigen leven toe:
Geloven dat God zich openbaart in de schepping. In elk schepsel zegt God ons iets over Zichzelf, elk schepsel is een teken van zijn liefde voor ons. We mogen Hem dikwijls onze lof en onze aanbidding aanbieden voor alles wat Hij gemaakt heeft.
Geloven dat God zich bij uitstek openbaart in de Schriften, in de geschiedenis van Israël, in het leven van Jezus. In Jezus heeft God zich helemaal uitgesproken. Iets anders heeft God niet meer te zeggen.
Geloven dat God zich openbaart in mensen die, niet zoals Herodes, maar zoals Jezus zich helemaal dienstbaar maken aan anderen. Zoals de psalm het zingt: “de arme die steun vraagt zal Hij bevrijden, de ongelukkige zonder hulp. Hij zal zich ontfermen over misdeelden, aan zwakken schenkt Hij weer levensmoed.”
Als wij openstaan voor deze drie wijzen waarop God Zich openbaart, dan mogen wij zoals Jeruzalem, Gods licht over ons laten opgaan zodat wij op onze beurt een licht mogen zijn voor anderen, een ster die anderen een richting wijst.
Gezegend Nieuwjaar vanwege onze kleine gemeenschap
+
Download of print deze homilie als pdf
