Samen aan tafel
Het hoort bij ons menszijn dat wij samen aan tafel gaan, alhoewel tegenwoordig veel mensen alleen moeten eten. In het evangelie van Lucas wordt er veel getafeld. Jezus doet daar aan mee. Hij krijgt daardoor zelfs een bijnaam: ‘kijk, die gulzigaard en wijndrinker, die vriend van tollenaars en zondaars.’ Jezus gaat aan tafel met vriend en vijand, met arm en rijk. Jezus gaat in op de uitnodiging van sommige Farizeeën om bij hen te komen eten. Hij heeft waardering voor die religieuze hervormingsbeweging van zijn tijd, maar als gast zet hij deze mensen een maaltijd voor van goed gepeperde waarheid. Zo gebeurt tot drie keer toe, telkens met een slechte afloop voor zijn gastheer. Hij is te gast bij Simon, die getuige is van de manier waarop een zondares Hem benadert en Hem de voeten wast. Hij is te gast bij een andere Farizeeër maar zonder dat hij zijn handen heeft gewassen. Oei, dat was een ramp. Tenslotte is hij te gast bij één van de voornaamste Farizeeën. Dat is het evangelie van vandaag.
Nederig
Lukas vertelt hoe alle genodigden Jezus scherp in het oog houden. ‘Wat zal Hij nu weer uitspoken?’, zo vragen zij zich af. Maar ook Jezus houdt hen in het oog en ziet hoe zij dingen doen die niet betamen, hoe zij erop uit zijn de voornaamste plaatsen te bemachtigen. Jezus geeft hen een les in bescheidenheid. Niet omdat dit hoort bij goede tafelmanieren maar omdat het om een diepere houding gaat: een houding van nederigheid. En nederigheid is geen gekunstelde manier om je klein voor te doen of om te vluchten voor eigen verantwoordelijkheid. ‘Nederigheid is waarheid’, zegt Teresa van Avila. Het is ervan overtuigd zijn dat al het goede een gave is van God. Het is erkennen dat al wat men is en heeft van God komt en bedoeld is om er anderen mee van dienst te zijn, onbaatzuchtig. En dat is niet vanzelfsprekend. We hebben allemaal ons arsenaal van zelfzuchtige trekjes en hebbelijkheden die wij in de hand moeten houden. En dikwijls hebben we het niet door dat we nog zo op onszelf gesteld zijn. Onze maatschappij zegt ons met klem dat we maar echt mens zijn als we ons kunnen uitleven, als we onszelf kunnen involgen. Nee, Jezus zegt: het is in de liefde dat we de juiste houding van nederigheid zullen vinden. Ach, indien de tafels konden spreken, wat zouden we dan te horen krijgen over wat zij van ons mensen denken. ‘Zeg mij hoe je tafelt, en ik zal je zeggen wie jij bent’.
Willen luisteren
En nederigheid is nog meer. Het is de houding om te willen leren, om te willen luisteren, om zich te laten gezeggen. Dat is het ideaal van Israël: een volk dat luistert naar de geboden van God, dat weet dat alleen God het geheim kent van leven en geluk en dat we Hem naar dat geheim mogen vragen. In die zin was, volgens het boek Numeri, Mozes de bescheidenste van alle mensen op aarde. Hij wou zelf uit het boek van God geschrapt worden, als het volk maar gespaard bleef. In die lijn ligt de rode draad van de Schrift: God kiest het kleine en zwakke uit om het sterke te beschamen. Het is eigen aan mensen die minder hebben dat zij meer gastvrijheid aan de dag leggen.
Armen eerst
En hierover heeft Jezus nog een woord te spreken tot zijn gastheer: als je een maaltijd geeft nodig dan geen mensen uit die jou op hun beurt kunnen uitnodigen. Nee, nodig de armen, kreupelen, blinden en gebrekkigen uit. Het zal je vergolden worden bij de opstanding van de rechtvaardigen. Dan doen we als God! Ook God geeft gratis, zonder dat wij Hem dat ooit zullen kunnen vergelden. Hij geeft en geeft alleen om mensen gelukkig te maken. En als Hij graag heeft dat wij Hem dank betuigen, is het niet omdat Hij daar nood aan heeft, maar omdat wij ons daardoor op de juiste plaats situeren, die van geliefde schepselen, van uitverkoren kinderen.
Thuis bij God en de hemelingen
Tenslotte nog deze zin van Paulus: God kiest de armen naar de wereld uit om rijk te zijn in het geloof. Dat brengt ons bij de Hebreeënbrief. Zich rijk weten bij God, is zich thuis weten in de stad van de levende God. In die stad woont de ontelbare menigte engelen en heiligen, woont God en Jezus die de middelaar is van een nieuw verbond dat Hij bezegeld heeft met zijn bloed. Het is die verbondenheid die wij vieren in elke eucharistie. Daar mogen we aanzitten aan de tafel van het eeuwig bruiloftsmaal. Zalig de armen, want aan hen behoort het rijk der hemelen.
