OPENINGSWOORD
‘Ja’ is ‘ja’ en ‘neen’ is ‘neen’.
Het klinkt eenvoudig,
maar vaak is het toch ook bijzonder moeilijk.
In ons leven krijgen we de kans
om verschillende wegen te bewandelen
en verschillende richtingen uit te gaan.
God schenkt ons de vrijheid in verantwoordelijkheid
om ons leven een waardevolle richting en inhoud te geven.
De wet van Mozes
en in het bijzonder het leven, de verkondiging en de daden van Jezus
schenken ons duidelijke en waardevolle richtingaanwijzers.
Door hier samen te komen
en de H Eucharistie te vieren
willen wij ons voeden met Gods Woord
en mogen we ons in liefde verenigen
met de verheerlijkte persoon van Jezus Christus.
KYRIE-LITANIE
Heer, Gij laat ons vrij in verantwoordelijkheid
om onze levensweg te gaan.
Heer, ontferm U over ons.
Christus, Gij toont ons uw liefde tot het uiterste toe.
Christus, ontferm U over ons.
Heer, uw Geest van wijsheid wijst ons de weg.
Heer, ontferm U over ons.
V. Moge de algoede God zich over ons ontfermen,
onze tekortkomingen en zondigheid vergeven
en ons geleiden naar het eeuwig leven.
HOMILIE
Mt 5, 17-37
Na de roeping van de eerste leerlingen, beluisteren we vandaag de Bergrede van Jezus. Het betekent een ‘statement’ bij het begin van zijn openbaar leven. Jezus laat ons daarin delen in zijn visie, in de lijn van wat geschreven staat in het bijbelse boek “De Wijsheid van Jezus Sirach”: bv. ‘Wanneer gij wilt, kunt gij de geboden onderhouden, en het is ook verstandig te doen wat de Heer behaagt’. Zo leeft, werkt en bidt Jezus zélf zijn hele leven.
Jezus dringt door tot de kern.
De geboden van God vragen evenwel om een juiste toepassing in het leven van alledag. Jezus heeft daarbij zeker niet de intentie om zich te distantiëren van de Wet van Mozes. Hij wil juist tot de kern van die voorgegeven traditie doordringen. Zoals Hijzelf zegt: ‘Ik ben gekomen om die te vervullen’.
De Bergrede is dus Jezus’ bijdrage aan de toelichting bij de Wet van Mozes en over zijn concrete betekenis. Zo’n benadering is van alle tijden. Ja, hoe dien je de wet nu juist te verstaan? Wat zijn dan de gevolgen voor je manier van leven? Zoals Jezus als Messias er betekenis aan geeft, betekent dat o.a. “Ik ben de Heer uw God, bemin Mij boven alles en de naaste als uzelf”. En dan ná de Bergrede komen ook Jezus’ woorden: “Jullie zijn als het zout, jullie zijn als het licht voor deze wereld’.
Dat Bijbelboek, de “Wijsheid van Jezus Sirach”, heeft altijd grote waardering ondervonden. Het werd graag in de kerken voorgelezen. In de Latijnse Kerk heet dit boek ook Ecclesiasticus. Het is een juweeltje. Het stamt uit de tijd rond de 2e eeuw vóór het begin van onze jaartelling, toen de Griekse cultuur in die gebieden heerste.
Sirach neemt daarbij een genuanceerd standpunt in. Hij blijft trouw aan de Joodse traditie, maar staat ook open voor de waardevolle elementen van die Griekse beschaving. Hij brengt de grote stromingen en thema’s, zoals uitverkiezing van het Joodse volk en de uittocht uit de slavernij van Egypte, uit het Oude Testament samen. Hij is daarbij vooral geïnspireerd door Wijsheidsboeken, die toen in omloop waren.
Verantwoordelijk de geschonken richtlijnen toepassen.
Hij begint zijn boek met : ”Alle wijsheid komt van de Heer en is bij Hem tot in eeuwigheid. Het zand van de zeeën, de druppels van de regen … Vóór alle dingen is de wijsheid geschapen…. Wie kent haar diepzinnig beleid?”
En verder ook : “God heeft vanaf het begin, toen Hij de mens maakte, die mens aan zijn eigen beslissingen onderworpen”. God gaf de mens richtlijnen/geboden, als aanwijzingen voor een zinvol en goed leven. Hij vroeg de mens om met verantwoordelijkheid deze richtlijnen toe te passen in zijn leven van alledag. Dàt is waar de auteur ons op wijst.
Dit wil dus niet zeggen dat geboden er niet toe doen; dat je het leven zélf in handen hebt en naar jouw hand kunt zetten. Nee, dat leidt er enkel toe dat je voortdurend hogerop wilt, op je tenen moet lopen, zoals de prestatiegeneratie momenteel aan den lijve voelt; totdat je afbrandt, inzakt, of uitgedrukt in een verzamelterm: tegen een burn-out oploopt.
De Thora, of de wetgeving van Mozes, is voor Jezus Sirach heilig. En met de Bergrede van de Heer Jezus daarnaast, kun je naar de voorbeelden kijken, die Jezus ons vandaag geeft. Hij wenst dat je vertrouwd raakt met hoe God het leven ziet en daarbij het beste met je voorheeft.
Wees een mens waarop men kan rekenen.
Daarom. Wees ervan bewust dat mensen elkaar het zwijgen kunnen opleggen of straal negeren. Probeer verzoening tot stand te brengen en wacht niet tot de ander over de brug komt. Jij mag ook de eerste stap zetten. De ander verdient het dat je er helemaal voor hem of haar bent, met hoofd, hart én gevoel. Jezus geeft als voorbeeld echtbreuk, of het verstoten van je partner. Er was een hele regelgeving opgesteld wanneer je dat mocht doen. Jezus zet er een streep door en gaat terug naar de basis van een levensverbintenis: namelijk de positieve gestemdheid van waaruit mensen met elkaar in zee zijn gegaan.
Verleidingen zijn er volop in het leven. Maar als je kijkt naar wat je hebt, wat je kunt, hoef je toch wellicht niet jaloers te zijn. Ieder mens is in de ogen van God uniek. Zó mag je die medemens in zijn/haar waarde laten. Wees een mens waarop men kan rekenen. Gebruik God niet om je eigen geloofwaardigheid te vergroten. Laat je ‘ja’ een ‘ja’ zijn en je ‘nee’ een ‘nee’! Heb de moed om duidelijke, waardevolle keuzes te maken. Volg niet de waan van de dag.
De leer die Jezus op de berg ontvouwt, is wél hoog gegrepen. En je kunt het gevoel hebben altijd tekort te schieten. Maar wij zijn toch als het zout en als het licht ! Jezus heeft dat zelf gezegd! Met vallen en vooral opstaan, mogen wij iedere dag opnieuw beginnen. Gods genade en onze eerlijke verbondenheid met Hem staat daarbij voorop. Dàt is het belangrijkste.
Een prachtige mozaïek telt vele verschillende steentjes.
Jezus pleit voor een besef van het heilige in deze wereld, van het kostbaarheid van de schepping, van de mens. Het christendom is een rijke schatkamer voor een nieuwe, uitstekende levenswijze. De mens is ingebed in de schepping. We ontdekken steeds bewuster dat de schepping niet bedoeld is om verloren te laten gaan, maar om bewaard te blijven, voor onszelf en onze nakomelingen. Daarom mag de mens zichzelf best wat kleiner maken, bescheidener.
Jezus roept ons op ons te verzetten tegen goddeloze, mensonterende praktijken, in het groot en vooral in het klein. Een klein gebaar kan al een nieuwe wereld mogelijk maken die Jezus voor ogen staat. Het is een opdracht aan ons om naar de ander om te zien, jezelf niet zo in het middelpunt te plaatsen, om wederkerigheid te betrachten. De liefde die Jezus voorstaat, maakt ruimte voor mensen die – in welk opzicht dan ook – ‘anders’ zijn dan jij. Een prachtige mozaïek telt toch ook vele steentjes van verschillende kleuren, eenvoudig naast elkaar en met elkaar verbonden.
VOORBEDEN
Voorganger: Richten wij ons nu tot God die ons liefdevol nabij wil zijn
en leggen wij Hem alles voor wat ons ter harte gaat.
Lector:
- Voor al wie verantwoordelijkheid dragen in onze samenleving,
dat hun ‘ja’ een oprecht ‘ja’ zou zijn
en hun ‘neen’ ook een eerlijk ‘neen’;
dat ze authentiek zijn
en ook steeds oog hebben
voor de zwakken in onze maatschappij…
- Voor partners die elkaar hun jawoord gaven
en ervaren dat liefde een werkwoord is;
dat ze hun ‘ja’ aan de liefde,
elke dag opnieuw uitspreken en doorleven …
- Voor de vele zieken alleen thuis,
in een woonzorgcentrum of in het ziekenhuis;
dat ze kracht en steun ondervinden,
troost ontvangen en nieuwe moed …
- Voor hen voor wie het leven te zwaar is geworden,
omdat zij geen toekomst zien voor hun kinderen,
of omdat zij ernstig ziek zijn,
of lijden aan een lastige relatie,
of zomaar door hun partner worden afgeschreven
en een pijnlijke, uitputtende scheiding moeten ondergaan;
dat zij mensen ontmoeten die hen bij de hand nemen …
- Voor onszelf,
dat we ons hart telkens opnieuw openen voor Gods liefde
en dat we zijn oproep tot goedheid
elke dag proberen om te zetten in concrete daden …
- Voor allen die tot de gemeenschap rond uw Zoon willen behoren
en bereid zijn om in hun leven gevolg te geven
aan wat Hij leert door oprechte daden van goedheid en gerechtigheid;
voor wie Jezus echt roept
om Hem van nabij te volgen als priester of kloosterling;
dat zij zich gesteund weten door uw heilige Geest …
V. God, verhoor onze oprechte gebeden,
die we hier hebben uitgesproken
en ook diegene die we in de stilte van ons hart meedragen.
Amen.
