+
November kennen we niet direct als een heel aangename maand. Het is plots kil en somber geworden buiten. Zo is ook het nieuws heel dikwijls. Er zijn oorlogen die ons bezig houden; er is machtsmisbruik, er zijn aanslagen.
Het lijkt allemaal bij mensen te horen. Ook de lezingen van deze zondag gaan er over.
Zowel de Profeet Maleachi in de eerste lezing als Jezus in het evangelie halen vrij fel uit naar de religieuze leiders van het volk. In beide lezingen worden straffe woorden gesproken.
Maleachi legt God keiharde, kritische woorden in de mond: “Ik zal zorgen dat gij, priesters, bij het hele volk verguisd en versmaad wordt omdat gij mijn wegen niet hebt bewandeld, Ik laat een vloek over u komen…”.
Hij zegt dit omdat de priesters van Gods weg zijn afgeweken.
Het lijkt erop dat we met de keuze van deze eerste lezing voorbereid worden op Jezus’ uitval … al houdt Hij zich in dit stukje evangelie nog een beetje in.
Maar je moet het vervolg van dit 23e hoofdstuk maar lezen…. Jezus spaart de Farizeeën en de Schriftgeleerden niet. Hij noemt hen “huichelaars, dwaze en blinde leiders, witgekalkte graven, mooi van buiten maar van binnen alleen maar rottigheid”. Het enige wat ze willen is opvallen, de ereplaatsen krijgen en zich leraar, rabbi laten noemen. Maar wat ze écht doen wordt niet geïnspireerd door de wet van God.
We worden deze zondag geconfronteerd met het gevaar dat steeds op de loer ligt wanneer mensen macht krijgen. Heb je macht en een belangrijke positie dan ligt machtsmisbruik op de loer, het maakt mensen tot slachtoffers. Soms dragen ze levenslang de kwetsuren van dit machtsmisbruik met zich mee.
Heel gemakkelijk kan je deze lezingen gebruiken als spiegel die je anderen gaat voorhouden om hen er fijntjes op te wijzen dat wat ze vertellen en wat ze doen niet in overeenstemming is. Een gewetensonderzoek dus voor de anderen.
Maar … met de Bijbel in de hand anderen de les spellen, daar kan je toch best mee opletten.
“Gedraag u niet zoals die schijnheiligen”, zegt Jezus tegen zijn leerlingen, en dat zegt Hij ook tegen ons. Jezus is daarbij heel duidelijk: gedraag u niet als mensen die hun macht en hun positie misgebruiken om anderen allerlei geboden en verboden op te leggen. Maar daar zelf niet naar om kijken.
Heel recent nog heeft paus Franciscus gewaarschuwd tegen het gevaar van “klerikalisme” bij priesters wanneer geestelijken – soms zonder het te beseffen – mensen laten zien dat zij ‘superieur, bevoorrecht, hoger’ zijn en daarom gescheiden zijn van de rest van het heilige volk van God. Met het zoeken naar persoonlijk gewin, het cultiveren van het eigen imago en het vergroten van het eigen succes, verliest men de priesterlijke geest, de ijver voor dienstbaarheid, het verlangen om voor de mensen te zorgen.’ Datzelfde advies geldt ook voor kerkelijke medewerkers die niet gewijd zijn, maar die zich dergelijke klerikale geest eveneens eigen dreigen te maken.
Aan het eind van het evangeliestukje vandaag wordt duidelijk gezegd waar het op aan komt. “De grootste van u zal uw dienaar zijn. Wie zich verheft, zal vernederd worden, en wie zich vernedert, zal verheven worden”.
Ook hier wijst Jezus op één van zijn grote principes: nederigheid.
Nederig zijn, dat wil zeggen, je moet je plaats weten. De nederige mens weet dat niet hij de maat van alle dingen is. De nederige mens zoekt zijn waarde niet door zich te vergelijken met anderen. Wanneer je een nederige mens bent, dan aanvaardt je jezelf met je tekorten en je kwaliteiten. En ‘Hij acht in ootmoed de ander hoger dan zichzelf’(Rom.12,10). Je hebt respect voor het geheim van de ander en een groot hart waarin voor iedereen een plaats is.
Laten we ook maar niet te vlug zeggen: ”oke, maar ik heb geen echte macht … dus heeft Jezus het niet tegen mij”. Ga dan eerst maar eens na bij jezelf … zo gemakkelijk verwachten we van anderen een foutloos parcours door het leven, maar zijn we veel milder voor onszelf.
Het steekt in min of meerdere mate in elk van ons: anderen naar onze pijpen te doen dansen, het allemaal beter te weten …
Daarom houdt Jezus zijn volgelingen voor dat het er niet op aan komt de sterkste en de machtigste te zijn, wel om altijd open te staan voor andere mensen.
Om te weten wat echte nederigheid is moeten wij lang naar Jezus kijken. Nederigheid bant elke vorm van machtsmisbruik en van hypocrisie uit. Zo wijst Jezus, de leraar, ons vandaag de weg naar ‘een wereld waar mensen waardig leven mogen en elk zijn naam in vrede draagt’ (H. Oosterhuis).
Wanneer we de moed kunnen opbrengen om Gods wegen te gaan, wanneer we dus het Koninkrijk van God helpen opbouwen, bouwen we mee aan liefde, aan vrede, aan vreugde, aan geluk voor onszelf en voor onze medemensen.
