Bouwen zit de mensen in het bloed, van jongsafaan. Bouwen, opbouwen. Geef kleine kinderen een stapel blokken en ze bouwen een toren. Geef ze Lego en ze bouwen een huis. Mensen houden van bouwen, dat is mooi, want daar komen onze kathedralen vandaan, daar komen steden als Jeruzalem en Rome, en ook onze stad Gent vandaan, daardoor hebben we huizen om in te wonen en sporthallen en scholen en ziekenhuizen.
Vandaag vieren we feest omdat er hier is gebouwd, begin de achttiende eeuw.
In de Middeleeuwen was de kerk het centrum van een leefgemeenschap. Vaak was het kerkgebouw een reden om rond het plein van de kerk huizen op te trekken en een samenleving uit te bouwen. Het optrekken van het gebouw zelf bracht al een gemeenschap van mensen samen. Het kerkgebouw had naast de liturgische functie heel zeker ook een sociale functie.
Vandaag kan je het niet zo dikwijls meer meemaken, maar de wijding van een kerkgebouw was en is een groot feest. Het is de bekroning van heel veel plannen, overleggen, bouwen en inrichten. De bisschop komt een kerk wijden. Hij zalft met chrisma het altaar en op twaalf plaatsen de muren van de kerk. Het altaar en de ambo wijzen op de dienst van het woord en de dienst van het brood. Het kerkgebouw is die plek waar een geloofsgemeenschap samen komt en kan vieren.
Als je onze kerk binnenkomt dan “kom je niet in een andere wereld” maar toch roept het gebouw een ingetogen sfeer op. De ruimte nodigt uit tot verstilling, tot gebed.
Heel wat kerken behoren tot het Vlaams cultuurpatrimonium – ook de onze – er komen hier dan ook heel wat bezoekers om de architectuur en de inrichting van het gebouw te bewonderen. Dat mag … geen enkel probleem.
Maar ten volle “kerk” in de ware zin van het woord is dit gebouw pas wanneer mensen naar hier komen om kracht en leven te vinden … gewoon door een momentje van tot rust komen in deze ruimte. Maar zeker ook wanneer we hier met geloofsgenoten samen vieren.
De toerist en de pelgrim blijken helemaal geen gescheiden identiteiten te zijn en hun ervaringen kunnen dynamisch in elkaar overvloeien. De toerist kan pelgrim worden. De pelgrim kan toerist worden.
Mensen zeggen soms nogal vlug: ik ben gelovig, maar de kerk heb ik niet nodig. Ik begrijp dat wel … maar ik denk dat die mensen zich vergissen.
In ons leven hebben we zo veel nood aan vergeving, aan liefde, aan voedsel voor ons geloof. Het kerkgebouw is van dat alles het stenen symbool. Elke kerk is een plek waar vergeving geschonken wordt … waar we samen luisteren naar het Woord van God en ook luisteren naar de korte bezinning bij de lezingen. Het is ook de ruimte waarin we elkaar Gods vrede toewensen én dan, gedragen door Gods barmhartigheid in het gelaat van elkaar ook Gods gelaat zien. Alleen zo kunnen we ons in de communie voeden met de Heer Jezus. Komt zijn kracht en liefde in ons wonen en groeien we uit tot de levende stenen van Gods bouwwerk. Dat alles gebeurt ook hier in ons kerkgebouw.
Een kerkgebouw is zoiets als het opstapje dat ook Zacheüs nodig had om Jezus te zien.
Zacheus was kort van gestalte, zegt de tekst. Logisch dus dat hij een verhoogje nodig heeft om beter te kunnen toekijken. Maar er is meer. Zacheus zoekt niet alleen een verhoogje, hij zoekt ook bescherming. Het is duidelijk dat hij zich ook een beetje verstopt. Hij wil wel zien, maar niet gezien worden. Hij wil kijken, maar niet bekeken worden. Hij wil wel aanwezig zijn, maar niet meedoen. Hij wil Jezus herkennen, maar niet door Hem herkend worden… En dan gebeurt het wonder. Ondanks zijn camouflage, dwars doorheen de vijgenbladen, ziet Jezus Zacheus zitten. Jezus gebiedt hem naar beneden te komen.
Het is vandaag ook missiezondag … en dan weten we ons extra verbonden met de kerken in Afrika, Azië etc … ook daar worden kerken gebouwd. Helemaal anders dan onze gebouwen … maar met hetzelfde doel: plek van ontmoeting zijn. Een plaats waar mensen elkaar vinden, een plaats waar we God kunnen ontmoeten.
Onze wereld heeft nood aan moedige mannen en vrouwen die zich niet laten ontmoedigen, maar die vol innerlijke vreugde ons meenemen op de weg waarop Jezus met ons loopt … de weg waarop Jezus ook ons ziet, net zoals toen Zacheüs. En ze zijn er ook op vandaag, mensen die helemaal “levende steen” zijn geworden in het bouwwerk waarin Jezus de hoeksteen is.
Ook wij worden door Jezus gezien en uitgenodigd om levende stenen te worden in het bouwwerk. Als je door God op je plaats wordt gelegd, dan leef je vanuit de kracht van de liefde van de Heer. Dan wordt je leven ook gedragen door de Heer. Hij is immers de hoeksteen.
We weten niet hoe de kerk van de toekomst eruit zal zien. Maar Petrus geeft ons heel bemoedigende aanwijzingen en roept ons op om actief tot Jezus te komen en samen als geloofsgemeenschap met een Boodschap van verzoening in de wereld te leven om te getuigen. De missie begint niet bij de ander, maar bij jezelf. Wie leeft met de Heer is een wandelend getuigenis van de levende Heer.
