Iedereen kent de mix van gevoelens die je overvallen bij het sterven van iemand met wie je een stuk van je eigen levensverhaal hebt geschreven. Je voelt verdriet, onmacht, opstandigheid of berusting. Je denkt bij momenten zelfs dat het leven voor jou geen mooie momenten meer zal kennen.
Maar het leven gaat wel verder … ook het jouwe. En het ruwe van de dood, van het loslaten en afscheid nemen verzacht. Met vallen en opstaan leer je het allemaal een plaats geven. Mensen zeggen dan : “Hij/zij slaat zich er toch goed door he…”
Dat klopt misschien ook wel. Maar diep van binnen blijft het gemis. De wereld draait gewoon verder. Maar diep van binnen weet je : “Ik heb iemand nodig stil en oprecht die als het erop aankomt voor me bidt of voor me vecht. Pas als er iemand is die met je lacht en met je grient,
dan pas kan je zeggen: ik heb een vriend.” (Toon Hermans)
Gelukkig zijn er mensen die, zoals Jezus in het Emmaüsverhaal, een stukje met je meegaan.
Vrienden, ik denk dat het daarom is dat we vanavond hier samen zijn om onze dierbare overledenen te gedenken, om hen die we hebben moeten loslaten én ook onszelf dicht bij God te brengen.
De Schriftlezingen vandaag gaan precies daarover: de lezing uit het boek Wijsheid vertelde ons dat onze overledenen, die uit ons midden zijn heengegaan nu in vrede leven, vervuld van de hoop op onsterfelijkheid. De tekst zegt het heel duidelijk: “zij zullen in liefde bij Hem zijn en genade en barmhartigheid zal hen ten deel vallen”.
Ook psalm 23 en het stukje uit de brief aan de Romeinen zeggen dat God genadig is en vol ontferming. Hij wist de tranen uit onze ogen en verlost ons leven uit de dood. Niets kan ons scheiden van zijn liefde.
En daarmee is het grote woord uitgesproken: liefde.
We zijn vanavond hier omwille van al die mensen van wie we gehouden hebben en die de dood uit ons leven heeft weg gehaald en met wie we ons in liefde verbonden weten.
We zijn vanavond hier omdat we ondanks verdriet en gemis van geliefde mensen op God blijven vertrouwen. Bij Hem vinden we troost, vinden we bemoediging. Hier worden we gesterkt in ons geloof dat de dood niet het laatste woord heeft, hier worden we gesterkt in ons geloof dat onze overledenen niet in het niets verdwijnen, maar dat ze leven dicht bij God die hen vol liefde opvangt.
We zijn vanavond hier omdat we de pijn voelen van het gemis van geliefde mensen. Afscheid moeten nemen is pijnlijk, altijd weer. Vreugde ervaren omdat onze overledenen delen in de verrijzenis van de Heer, is een bijna onmenselijke opgave.
In het evangelie hoorden we van twee mannen op weg naar Emmaüs zoekend hun bestaan weer zin te geven. Zou het kunnen dat we nu hier zijn omdat we hopen dat, net zoals bij die Emmaüsgangers, de verrezen Heer ongemerkt een stukje met ons komt meelopen?
Jezus’ dood had er hard op ingehakt bij de groep leerlingen. Twee van hen volgen we. Ze verlaten Jeruzalem vol van verdriet want Jezus was “het licht op hun pad”. Maar nu is alles donker. In de schaduw van hun verdriet zijn ze ook God wat kwijt geraakt. Ook hun gesprek helpt hen niet echt verder.
En dan komt de vreemdeling met hen meelopen. Onverwacht. Troost komt nu eenmaal soms uit een onverwachte hoek. De liefde van God komt naar je toe op een wijze die je niet altijd verwacht. De vreemdeling plaatst het allemaal in een groter perspectief: de geloofstraditie van Mozes en de profeten. Zo wordt de liefde van God voelbaar aanwezig. De Emmaüsgangers voelen het en zeggen spontaan: “Blijf bij ons”. De aanwezigheid van degene die met hen meegaat doet goed. Zo goed zelfs dat iets van wat in hen was dood gegaan opnieuw tot leven komt. Hun hart is gaan branden met liefde. Ze gaan aan tafel en dan herkennen ze Jezus. Hij breekt het brood en deelt het met hen. “Blijf dit doen en denk aan Mij”, zei Jezus bij het Laatste Avondmaal. “Ik zal bij je zijn”, zegt het licht van de paaskaars me.
Ook wij schuiven vanavond aan de tafel … de tafel waar de Heer ook nu het brood breekt en het met ons deelt. Zo worden we in liefde verbonden met Jezus en met elkaar. Dat het een bemoediging moge zijn ons samenzijn hier. Dat we elkaar niet loslaten en elkaar laten voelen: we zijn er voor elkaar, we luisteren naar elkaars verhaal en wachten tot de tranen zijn gehuild.
Vrienden, laten we elkaar vasthouden zoals God ook aan de andere kant van de dood is, met je lieve man, je lieve vrouw, je vader of moeder, je kind, je broer of zus, je vrienden, de mensen die je dierbaar zijn en die je hier nu gedenkt … en kijk nu maar eens naar de paaskaars hier vooraan: het Licht waarin Jezus is opgestaan uit de dood.
In dit licht zijn ook onze doden opnieuw tot leven gekomen en eens zullen ook wijzelf in dit licht mogen staan. Dan klinken de woorden van psalm 23 opnieuw. Want in leven en dood is de Heer onze herder.
