Zorg voor schepping
Brief n.a.v. de Wereldgebedsdag voor het behoud van de schepping
en de oproep tot vijf weken verdere verdieping van het thema
Goede vrienden
Op 1 september houdt de Kerk de Wereldgebedsdag voor het behoud van de schepping. In zijn encycliek ‘Laudato Sí’ heeft Paus Franciscus aan de wereld dringende aandacht gevraagd voor de schepping, het milieu en het klimaat. Samen met de Patriarch van Constantinopel roept hij op om gedurende de periode van 1 september tot 4 oktober, feest van Franciscus van Assisi, dat thema in het bijzonder te verdiepen. Voor onze geloofsgemeenschappen is het een uitstekende gelegenheid om intenser na te denken over de rol die de mens speelt in de schepping, en vooral om bepaalde oorzaken van de ecologische crisis tegen te gaan. Het Bijbelse scheppingsgeloof is daarbij ons fundament en onze richtlijn. Hoe kunnen we dat vandaag verstaan?
Het is God die hemel en aarde geschapen heeft: ‘In het begin schiep God de hemel en de aarde,’ zo klinkt het in de openingszin van de Bijbel in het boek Genesis. Maar hoe moeten we dat begrijpen? Johannes begint zijn evangelie met dezelfde woorden: ‘in het begin’. Maar hij concentreert alles op ‘het Woord dat bij God is en waaruit alles ontstaan is’ (Joh 1, 1-3). ‘Het woord is God,’ zegt hij en ‘de mens is uit God geboren’ (Joh 1, 13). Het lijkt me dat we op die manier kunnen binnenkijken in het bestaan zelf van de Drie-eenheid van God, vermits op Pinksteren door de heilige Geest het Woord aan de apostelen geschonken wordt dat hen toelaat dat Woord zelf vrijmoedig te verkondigen. Johannes en Paulus maken duidelijk dat alles moet gerecapituleerd worden in Christus. Christus wordt dus in het centrum van de schepping geplaatst juist omdat ‘door Hem en met Hem en in Hem alles geschapen is’ (cf. Eucharistisch gebed).
Dit werpt een nieuw licht op de schepping als zodanig en op de mens in het bijzonder. Als broer en zus van Christus neemt de mens deel aan de schepping. Als beheerder van de schepping is hij laatst van al in het bestaan gekomen. Dit is heel begrijpelijk: wat zou de mens kunnen betekenen in het geheel van de schepping indien niet eerst de aarde geschapen was? Wat is de mens zonder water, zonder planten en dieren, zonder het licht van de zon en de maan? Omdat God gesproken heeft en zo de elementen schiep vooraleer Hij zijn Beeld en Gelijkenis tot leven bracht, is het voor de mens mogelijk zorg te dragen voor de schepping. Hij krijgt zicht op het geheel en ziet dat alles met elkaar verbonden is, al het geschapene onder elkaar en ook alles met God. Christus, als het levende Woord van God, verenigt dus alles in zich zoals Hij in het laatste avondmaal de leerlingen onder elkaar en met de Vader verbonden heeft.
Zo wordt ook duidelijk dat ‘de eucharistie een daad is van kosmische liefde… het middelpunt van het heelal… die de hemel en de aarde verenigt, omarmt en heel de schepping doordringt’. In de eucharistie wordt de mens – verbonden met alles en allen – dus de behoeder van heel de schepping (Laudato Sí, 236).
Aan alle gelovigen wens ik een bijzonder intense periode van gebed, bezinning en verdieping van het scheppingsmysterie in de periode van 1 september tot 4 oktober. In gesprekken en bijeenkomsten kan dit een gelegenheid zijn om de inhoud van ons geloof te verduidelijken als inspiratie voor onze inzet en om de ‘zorg voor ons gemeenschappelijk huis’ (paus Franciscus) te concretiseren.
27 augustus 2019
+ Luc Van Looy
Bisschop van Gent
Download of print deze brief als pdf
De Belgische bisschoppen publiceerden de brief Tijd voor Schepping: een toekomst voor de aarde en haar bewoners. Lees de brief op Kerknet
https://www.kerknet.be/bisschoppenconferentie/persbericht/tijd-voor-de-schepping-toekomst-voor-de-aarde-en-haar-bewoners
Lees meer over de scheppingsperiode op www.ecokerk.be
Lees op de site van ICL (Interdiocesane Commissie Liturgie):
Bidden om zorg voor de schepping
https://www.kerknet.be/icl/artikel/bidden-om-zorg-voor-de-schepping